Στην πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή οι Πατέρες της
Εκκλησίας θέσπισαν να επικαλούμαστε τη μνήμη όλων των αγίων: προφητών,
αποστόλων, μαρτύρων και ομολογητών, οσίων και δικαίων. Και αυτό γιατί οι Άγιοι
Πάντες αποτελούν την έμπρακτη μαρτυρία της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος στη
ζωή της Εκκλησίας. Με την εορτή αυτή τιμάται και το πλήθος των πολλών ανώνυμων και
άγνωστων αγίων. Η εορτή των Αγίων Πάντων αποτελεί και αφορμή για την παρακίνηση
των πιστών σε μίμηση τους.
Αγαπητοί αναγνώστες και αναγνώστριες, η ύπαρξη των αγίων
είναι μια ζωντανή απόδειξη ότι το Ευαγγέλιο μπορεί να εφαρμοσθεί. Ήταν
άνθρωποι σαν κι εμάς, «ομοιοπαθείς ημίν». Ορισμένοι μάλιστα, σε κάποια φάση της
ζωής τους ήταν μεγάλοι αμαρτωλοί. Δεν αναπαύθηκαν όμως στην αμαρτία, δεν τη
δικαιολόγησαν. Κι όταν ο Θεός με τους δικούς Του ανεξιχνίαστους τρόπους τους
επισκέφθηκε, δεν αμέλησαν να ευτρεπίσουν τον τόπο της κατοικίας Του μέσα τους.
Αγάπησαν τις εντολές Του, κι ας ήταν αντίθετες με τις συνήθειες της ψυχής
τους. Στην αρχή με πολύ κόπο, στη συνέχεια με μεγάλη χαρά, ρύθμισαν τη
συμπεριφορά τους προς τους ανθρώπους και την άλογη κτίση με τη διδασκαλία του Χριστού.
Δεν έμειναν όμως μόνο στη συμπεριφορά. Από αυτήν πέρασαν στις εσωτερικές
προϋποθέσεις της. Ομαλοποίησαν λοιπόν τη ροή των λογισμών τους. Ξεχώρισαν στο
νου τους τα νοήματα των πραγμάτων από τα πάθη, που συννέφιαζαν τον εσωτερικό
ουρανό της καρδιάς τους. Απόκτησαν έτσι απλό οφθαλμό και καθαρή καρδιά. στην
οποία αποκαλύφθηκε ο Θεός
και χάρισε σ αυτούς την εμπειρική γνώση Του. Γι' αυτό οι
άγιοι της Εκκλησίας μας είναι «πηγές θεολογίας» είτε μπορούν να τη διατυπώσουν
με λόγο είτε όχι.
Αδέλφια μου, η χριστιανική ζωή είναι ζωή αγιότητας. Και η
μίμηση των αγίων είναι μίμηση και κοινωνία της αγιότητάς τους. Άγιος από τη
φύση του είναι μόνον ο Θεός. Άγιοι όμως γίνονται και οι άνθρωποι, όταν μετέχουν
στην αγιότητα του Θεού με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Και η μετοχή του
ανθρώπου στην αγιότητα του Θεού φανερώνεται στον κόσμο με την ηθική προκοπή και
τελειότητα του.
Η παρουσία των αγίων είναι πολύτιμη για όλη την
ανθρωπότητα. Η κοινωνία των πιστών με τον Χριστό πραγματοποιείται στην Εκκλησία
«πρεσβείαις των αγίων». Οι άγιοι είναι οι ταπεινοί δούλοι του Θεού, είναι τα
μέλη του σώματος του Χριστού, οι εικόνες Του μέσα στην Ιστορία. Ο άγιος δεν
προβάλλει την ατομικότητά του, αλλά την αφανίζει για τη δόξα του Θεού. Ο άγιος
γίνεται ναός του Θεού. Ο Θεός αναπαύεται στους αγίους, όπως και οι άγιοι στον
Θεό. Οι άγιοι αντανακλούν τη δόξα του Θεού στον κόσμο και ο Θεός γίνεται
«θαυμαστός εν τοις αγίοις αυτού». Το ήθος των αγίων είναι ήθος του Χριστού και
της Εκκλησίας Του και η αναφορά στην αρετή των αγίων είναι αναφορά στην αρετή
του Χριστού. Έτσι η μίμησή τους είναι μίμηση του Χριστού, είναι συμμόρφωση προς
τη ζωή Του.
0ι Πατέρες της Εκκλησίας ανάγουν συχνά τις πράξεις των
πιστών στους αγίους της Γραφής ή στον ίδιο τον Χριστό. Αντίθετα τις πράξεις των
απίστων τις ανάγουν στους πονηρούς ή στον ίδιο τον διάβολο. Έτσι υποδηλώνεται ότι
τελικά προσφέρονται στον άνθρωπο δύο δυνατότητες. Ή η σύνταξη με τον Χριστό και
τους αγίους Του, που συνεπάγεται αποστροφή από τον διάβολο, ή σύνταξη με τον
διάβολο και τους οπαδούς του, που συνεπάγεται αποστροφή από τον Χριστό και τους
αγίους.
Αδέλφια μου, ο πνευματικός αγώνας του Χριστιανού δεν
είναι χωρίς νόημα και σκοπό. Κι αυτό γιατί ο αγώνας είναι το αντίδοτο για να
μην απομακρυνθεί ο άνθρωπος από τον Θεό, το φάρμακο για την επούλωση των
τραυμάτων που επιφέρει η αμαρτία. Ο αγώνας μάλιστα δεν εκφράζει αρνητική
στάση απέναντι στη ζωή. Αποτελεί στοιχείο αναφοράς για μια βαθύτερη και ουσιαστικότερη
συμμετοχή στο πνεύμα των εντολών του Θεού. Τον αγώνα, αυτό ο Απόστολος Παύλος
τον ζητά από τον καθένα μας. Και έχει το δικαίωμα αυτό, γιατί ο ίδιος σ' όλη του
τη ζωή έζησε αγωνιζόμενος, παλεύοντας συνεχώς τις ποικίλες μεθοδεύσεις του
πονηρού. Ο Μέγας Βασίλειος υπογραμμίζει ότι αυτόν τον πνευματικό μας αγώνα
πρέπει να τον θεωρούμε «πάντων αγώνων μέγιστον».
Ό χριστιανικός αγώνας δεν είναι μια θεωρία, ένας κενός
λόγος και ένα συνηθισμένο παράγγελμα. Είναι έκφραση και παλμός ζωής. Είναι μια
αδιάκοπη προσπάθεια, μια γυμνασία και άσκηση με κακοπάθεια και θυσία για την
καταπολέμηση της αμαρτωλής καταστάσεως και την απελευθέρωση από τη δουλεία των
παθών. Ο αγώνας είναι ισόβιος και απαιτεί διαρκή απάρνηση και συνεχή υπέρβαση.
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης τιτλοφόρησε ένα από
τα κυριότερα έργα του «Αόρατος Πόλεμος», θέλοντας να
δείξει την αγωνιστική πλευρά της χριστιανικής ζωής.
Αδέλφια μου. στη νοησιαρχική υλόφρονα νοοτροπία των
καιρών φαίνεται εκ πρώτης όψεως εξωπραγματικός ο λόγος περί αγίων και περί
αγιότητας.
Και όμως, σ' αύτη την τόσο δύσκολη εποχή αναζητείται ο
άγιος. Και δόξα τω Θεώ έχουμε αγίους, ζούμε με τους αγίους. Η παρουσία των
αγίων είναι έντονη. Ο λαός μας, ο ορθόδοξος ελληνικός λαός είναι ζυμωμένος με
τους αγίους. Αγαπάμε τους αγίους και τους σεβόμεθα και τους τιμούμε. Γι' αυτό
και προστρέχουμε σ' αυτούς. Και αυτό γιατί ξέρουμε ότι ο άγιος ελέγχει, αλλά
και εμπνέει. Όταν κοιτάμε μια εικόνα ενός αγίου ή όταν διαβάζουμε το συναξάρι
του ή τον βίο ενός αγίου, ελεγχόμαστε. Ελεγχόμαστε για τον δικό μας βίο και
για τη δική μας καθημερινή ζωή. Η παρουσία των αγίων ελέγχει τη ζωή μας αλλά
συγχρόνως μυσταγωγεί τη ζωή μας. Μας εμπνέει ο άγιος, γιατί μας παρηγορεί, μας
ενισχύει, γίνεται οδοδείκτης προς την πνευματική μας ζωή και γαληνεύει την
ύπαρξή μας.
Αδέλφια μου, στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, όπου
επικρατούν τα μεθυστικά συνθήματα της υλοφροσύνης, της σαρκολατρίας και της
βουλιμίας των αισθήσεων, το χρέος του αγώνα προβάλλει επιτακτικό για το
κατόρθωμα του αγιασμού και της τελείωσης.
Γι' αυτό η παρουσία των αγίων είναι πολύτιμη!
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΣΑΚΙΡΗ, Θεολόγος.