Αν υπάρχει
κάτι που κάνει
τον χρόνο καινούργιο
δεν είναι η εναλλαγή
κάποιων αριθμών αλλά η είσοδος
του Υιού και
Λόγου του Θεού
μέσα στο χρόνο της
Ιστορίας του ανθρώπου.
Τα Χριστούγεννα
είναι το μόνο
αληθινά καινούργιο μέσα σ'
ένα κόσμο φθοράς.
Τα Χριστούγεννα
η ανθρώπινη φύση ανακαινίζεται
καθώς ένα καινούργιο
ρεύμα ζωής περνάει
μέσα στο
σώμα της φθοράς.
Ο Θεός με τη
σάρκωση Του δεν
παραβιάζει την ελευθερία
του ανθρώπου, αλλά
ανακαινίζει την ανθρώπινη
φύση του για να
μπορεί ο άνθρωπος
δια της χάριτος
του Αγίου Πνεύματος να αποκτήσει
την αρχική του
ακεραιότητα.
Ο Χριστός έγινε άνθρωπος όχι για να διδάξει
μερικές ξεχασμένες αλήθειες, ούτε για να ευεργετήσει απλώς τον άνθρωπο, αλλά για να τον ενώσει με τον Θεό, δηλαδή να ενώσει στο Πρόσωπο
Του υποστατικά την ανθρώπινη φύση και την θεία
φύση (δια του Προσώπου Του να ενώσει τους
ανθρώπους με όλη την Αγία Τριάδα). Επομένως
η Ενανθρώπηση του Χριστού δεν αποβλέπει σε μια αφηρημένη λύτρωση, σε μια βελτίωση της
ηθικής ζωής του ανθρώπου, αλλά είναι μυστήριο
«ευρύτερο της λυτρωτικής ευσπλαχνίας». Ένωσε
τον Θεό με τον άνθρωπο. «Κενούται μεν γαρ η
θεότης... ανακαινούται δε το ανθρώπινον, δια της
προς το θείον ανακράσεως, θείον γενόμενον» (Αγ. Γρηγόριος Νύσσης).Ο Κύριος είπε ότι «ήλθον
ίνα ζωήν έχωσι και περισσόν έχωσιν» (Ιωάνν. Γ 10). Και κατά την ερμηνεία του Αγίου Γρηγορίου του
Παλαμά, το «περισσόν» έγκειται στο ότι κατέστησε
τους ανθρώπους αδελφούς και συγκληρονόμους
Του. Έτσι αποκτήσαμε υπαρξιακή γνώση του Θεού, ο Οποίος θα παρέμενε άγνωστος και απρόσιτος
σε μας και εμείς αιώνια καταδικασμένοι. Με την
ενανθρώπηση φθάσαμε σε ανώτερη κατάσταση
από την προπτωτική και γίναμε Σώμα του Χριστού
και κατοικητήριο της Αγίας Τριάδος. Γι' αυτό επανειλημμένα τονίζουν οι άγιοι Πατέρες ότι ο Θεάνθρωπος Χριστός και όχι ο Αδάμ είναι «η κλείς της
ερμηνείας των πάντων».
Αν ο
αρχικός άνθρωπος πλάστηκε
«κατ' εικόνα» Θεού,
ο γεννηθείς μέσα
στο Σπήλαιο είναι
ο ίδιος ο Θεός
μέσα στον άνθρωπο.
Ο άνθρωπος
δεν έχει αξία
γιατί απλώς γεννιέται
βιολογικά, αλλά γιατί
με το μυστήριο
της Θεογενεσίας (το άγιο
Βάπτισμα) γίνεται μέλος
του αναστημένου Σώματος του
Χριστού, γιατί όλη
η φύση του προσελήφθη
από το Δεύτερο
Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος.
Γι' αυτό
οι Άγιοι Πατέρες
και γενικά οι
άγιοι δεν ενδιαφέρονται τόσο για
την σωματική και
βιολογική κατασκευή και
προέλευση του ανθρώπου,
αλλά εκπλήσσονται
μπροστά στο μεγάλο
θαύμα, το ότι με
την ενανθρώπηση του Χριστού
έγινε μέλος του
Σώματός Του.
Ο διάβολος για να πολεμήσει το θεό, χρησιμοποίησε τον άνθρωπο. Το ίδιο όπλο εναντίον του
πονηρού χρησιμοποιεί και ο Ιησούς. Γίνεται «παρομοιοπρόσωπος» (Κύριλλος Ιεροσολύμων) με τον άνθρωπο και αναλαμβάνει το «ομοιοπαθές»
σε όλα πλην της αμαρτίας, «ΐν' ευμαρέστερον παιδευθώσιν οι άνθρωποι», δηλαδή για να εξοικειωθούν με τη σωτηρία τους οι άνθρωποι, ο Θεός
γίνεται όπως εμείς. Επί πλέον μας άφησε πολύτιμη
παρακαταθήκη το σώμα και το αίμα Του μέσα στο
Μυστήριο της ζωής, για να ζήσουμε αιώνια απαλλαγμένοι από τα δεσμά της αμαρτωλής δουλείας. Ο πατερικός λόγος τονίζει πως οι άγγελοι απόκτησαν το απερίτρεπτο, δηλαδή το αμετακίνητο προς
το αγαθό με την ενσάρκωση του Κυρίου. Αντίθετα
οι δαίμονες καταισχύνθηκαν. Όλη η οικουμένη δέχθηκε την επίδραση της φιλανθρωπίας του Θεού.
«Η αγάπη του Θεού τον ουρανό συνένωσε με τη γη, η αγάπη
του Θεού τον άνθρωπο κάθισε στο βασιλικό θρόνο, η αγάπη του Θεού τον Θεό έφερε
στη γη, η αγάπη του Θεού έκανε δούλο τον Δεσπότη, η αγάπη του Θεού έφτασε στο
σημείο να προσφερθεί υπέρ των δούλων ο Αγαπητός, υπέρ των μισούντων ο Υιός,
υπέρ των ανθρώπων ο Θεός, υπέρ των οίκετών ο Ελεύθερος» (ιερός Χρυσόστομος).
Κατά συνέπεια, Χριστούγεννα σημαίνουν τη χάρη της
σωτήριας οικονομίας του Τριαδικού Θεού που μας δόθηκε στο πρόσωπο και στο έργο
του Χριστού και φανερώθηκε με την εκκλησία.
Τα Χριστούγεννα πανηγυρίζονται σαν «τα σωτήρια του
κόσμου, η γενέθλια ημέρα της ανθρωπότητας, η κοινή γιορτή ολάκερης της κτίσεως»
(Μ. Βασίλειος).
Η Ενανθρώπηση του Χριστού χαρακτηρίζεται σαν «σεισμός
γης» (Γρηγόριος ο Θεολόγος) και βιώνεται σαν συνέχεια και νέα φάση της δημιουργίας,
σαν νέα δημιουργία, σαν ανακαίνιση και θέωση όλης της κτίσεως, σαν ζωοποίηση και
κατά Χριστό θεοποίηση του ανθρώπου. Ο Υιός του Θεού έγινε Υιός ανθρώπου, για να
μεταβάλει τους υιούς του Αδάμ, των ανθρώπων, σε υιούς του Θεού, για να
κάνει τον άνθρωπο «Θεό, όσο το μπορετό στην ανθρώπινη δύναμη» (ιερός Χρυσόστομος),
για να γίνει πραγματικότητα «ο ανακαινισμός της φύσεως μας, στην υπόσταση και
με την υπόσταση του Χριστού» (Ισαάκ ο Σύρος).
Ο Απόστολος Παύλος αισθανόταν πως μόνο με την πίστη
πλησιάζει κανείς το μυστήριο της Γεννήσεως, γι' αυτό και έλεγε για τον εαυτό
του «ο διώκων ημάς ποτε, νυν ευαγγελίζεται την πίστιν ην ποτε επόρθει»
(Γαλ. ί, 23).
Η
πίστη είναι χειραγωγός μέσα στο κόσμο
Παίρνει
το ανθρώπινο γένος από το ζοφερό δειλινό της πτώσης του Αδάμ και το οδηγεί στο
φωτεινό όρθρο της γεννήσεως του Χριστού. Παραλαμβάνει τον άνθρωπο από τη φάτνη
της Γεννήσεως και τον οδηγεί στον Παράδεισο της αιώνιας ζωής· «Ου φέρει το
μυστήριον έρευναν πίστει μόνη τούτο πάντες δοξάζομεν».
Μπορούμε να πούμε ότι ο Χριστός γεννιέται μέσα στους
πιστούς με την πίστη και σαρκώνεται με τις αρετές. Όλη η εν Χριστώ ζωή, η
πνευματική ζωή, είναι ζωή αναγεννήσεως, δηλαδή γεννήσεως του Χριστού μέσα μας και
αναγεννήσεως μας εν Αυτώ. Γι' αυτό οι άγιοι της Εκκλησίας νιώθουν πάντοτε τον
Χριστό στην καρδιά τους και γιορτάζουν παντοτινά Χριστούγεννα. Άλλωστε, πάλι
κατά τον Άγιο Μάξιμο, ο Χριστός ενανθρωπήσας έγινε πρόδρομος της πνευματικής
αυτού παρουσίας, για να παιδαγωγήσει τις ψυχές μας για την εμφανή αυτού θεϊκή
παρουσία. Στο τέλος δε των αιώνων θα αποκαλύψει εμφανώς «τα τέως πάσιν
απόρρητα». Αν υπάρχει κάτι που κάνει τον χρόνο καινούργιο δεν είναι η εναλλαγή
κάποιων αριθμών αλλά η είσοδος του Υιού του Θεού μέσα στο χρόνο της ιστορίας
του ανθρώπου.
Μόνον με τον Θεάνθρωπο Χριστό, που θα Τον βιώνουμε
εσωτερικά, θα λάβει νόημα η ζωή μας και θα γιορτάζουμε πραγματικά Χριστούγεννα.
Γιατί «ο ίδιος ο Χριστός γίνεται όχι μόνο Δώρο του Θεού στον άνθρωπο, αλλά και
του ανθρώπου στο Θεό και του ανθρώπου προς τον άνθρωπο».
Ταπεινή ευχή σε όλους είναι να αισθανθούμε έντονα τη
γέννηση του Χριστού μας μέσα στην μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας μας.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΣΑΚΙΡΗ, θεολόγος