Ένα ρίγος χαράς διαπερνά τη λέξη
«ανάληψη», που δείχνει μια πρόκληση προς τους αποκαλούμενους «νόμους της
φύσεως», προς τη διαρκή κάθοδο και πτώση· είναι μια λέξη που ακυρώνει τούς νόμους της βαρύτητας και πτώσης.
Εδώ αντίθετα τα πάντα είναι ελαφράδα, πέταγμα, μια
ατέλειωτη άνοδος. Η Ανάληψη τού Κυρίου γιορτάζεται σαράντα μέρες μετά το Πάσχα,
την Πέμπτη τής έκτης εβδομάδας μετά τη γιορτή τής Ανάστασης τού Χριστού.
Την Τετάρτη, την παραμονή, η Εκκλησία τελεί την
αποκαλούμενη «Απόδοση της εορτής του Πάσχα», σαν να χαιρετά δηλ. το Πάσχα. Η
ακολουθία είναι ακριβώς η ίδια, απ’ αρχής μέχρι τέλους, όπως αυτή της νύχτας του
Πάσχα, με την απαγγελία ακριβώς των ίδιων στίχων: «Αναστήτω ο Θεός και
διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί Αυτού», «Αύτη η ημέρα ην εποίησεν ο Κύριος,
αγαλλιασώμεθα καί ευφρανθώμεν εν αυτή». Όταν ψάλλει αυτούς τούς στίχους ο
ιερεύς, κρατά την πασχάλια λαμπάδα και θυμιατίζει ολόκληρη την εκκλησία, ενώ σε
απάντηση ψάλλεται το «Χριστός ανέστη». Αποχωριζόμαστε το Πάσχα, το «αποδίδουμε»
στο επόμενο έτος.
Ίσως να έπρεπε να αισθανόμαστε λυπημένοι. Αντί όμως για
λύπη, μας δίνεται νέα χαρά: η χαρά να στοχαζόμαστε και να γιορτάζουμε την
Ανάληψη. Σύμφωνα με την ευαγγελική διήγηση αυτού του γεγονότος, ο Κύριος αφού
έδωσε τις τελευταίες οδηγίες στους μαθητές, «εξήγαγε αυτούς έξω έως εις Βηθανία,
και επάρας τας χείρας αυτού ευλόγησε αυτούς. και εγένετο εν τω ευλογείν αυτόν
αυτούς διέστη απ’ αυτών και ανεφέρετο εις τον ουρανό. και αυτοί προσκυνήσαντες
αυτόν υπέστρεψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης», (Λουκ. 24, 50-52). «Μετά
χαράς μεγάλης». Ποια είναι η πηγή αυτής τής μεγάλης χαράς που αντέχει μέχρι
σήμερα και εκρήγνυται με τέτοια εκπληκτική λαμπρότητα την ημέρα τής Αναλήψεως;
Επειδή φαίνεται σαν ο Χριστός να έφυγε και να άφησε μόνους τούς μαθητές· ήταν μια
μέρα χωρισμού. Μπροστά τους βρίσκεται ο πολύ μακρύς δρόμος τού κηρύγματος, των
διωγμών, του πόνου και του πειρασμού που γεμίζουν μέχρι υπερχείλισης την
ιστορία του Χριστιανισμού και της Εκκλησίας. Φαίνεται πώς παρήλθε η χαρά, η
χαρά της επίγειας και καθημερινής συντροφιάς με τον Χριστό, πως έφθασε στο
τέλος η προστασία που παρείχε η δύναμη και η θεότητά Του.
Πόσο σωστά όμως έκανε κάποιος ιερέας πού ονόμασε την
ομιλία του για την Ανάληψη «χαρά τού χωρισμού»! Φυσικά η Εκκλησία δεν
εορτάζει την αναχώρηση τού Χριστού. Ο Χριστός είπε: «μεθ υμών ειμί πάσας τας
ημέρας έως της συντελείας του αιώνος». (Ματθ. 28, 20), και ολόκληρη η χαρά της
Χριστιανικής πίστης βρίσκεται στη συνειδητοποίηση της παρουσίας Του, όπως
ακριβώς την υποσχέθηκε: «ου γαρ εισί δύο ή τρείς συνηγμένοι εις το εμόν όνομα,
εκεί ειμί εν μέσω αυτών» (Ματθ. 18, 20). Δεν γιορτάζουμε την αναχώρηση του Χριστού,
αλλά την ανάληψή Του στους ουρανούς.
Η εορτή τής Αναλήψεως αποτελεί εορτασμό του ανοίγματος του
ουρανού στους ανθρώπους, του ουρανού ως του νέου και αιώνιου οίκου, του ουρανού
ως της αληθινής μας πατρίδας. Η αμαρτία χώρισε βίαια τη γη από τον ουρανό και μας
έκανε γήινους και χοντροκομμένους, προσήλωσε το βλέμμα μας σταθερά στο έδαφος και
έκανε τη ζωή μας αποκλειστικά γεωτροπική. Αμαρτία είναι η προδοσία του
ουρανού μέσα στην ψυχή. Αυτή ακριβώς τη μέρα, την εορτή τής
Αναλήψεως, νιώθουμε τρομοκρατημένοι από αυτή την άρνηση πού γεμίζει ολόκληρο τον
κόσμο. Ο άνθρωπος με υπεροψία και περηφάνια αναγγέλλει πως είναι μόνο υλικός, πως
ολόκληρος ο κόσμος είναι υλικός, και πως τίποτε δεν υπάρχει πέρα από το υλικό. Και
για κάποιο λόγο είναι ακόμη και χαρούμενος γι’
αυτό, και μιλά με οίκτο και συγκατάβαση γι’ αυτούς πού ακόμη πιστεύουν σε κάποιου
είδους «ουρανό» σαν να πρόκειται για γελωτοποιούς ή για αγροίκους. Ελάτε
αδελφοί, «ουρανοί» είναι απλώς ο ουρανός, είναι τόσο υλικός όσο και καθετί
άλλο··δεν υπάρχει τίποτε άλλο, δεν υπήρξε ούτε και θα υπάρξει. Πεθαίνουμε,
εξαφανιζόμαστε· έτσι στο μεταξύ ας κτίσουμε έναν επίγειο παράδεισο και ας
ξεχάσουμε τις φαντασίες των παπάδων. Αυτό εν συντομία είναι το τελικό
αποτέλεσμα και η ουσία του πολιτισμού μας, της επιστήμης μας, της ιδεολογίας
μας. Η πρόοδος καταλήγει στο νεκροταφείο, με την πρόοδο των σκουληκιών πού
τρέφονται από τα πτώματα. Αλλά τί μάς προτείνετε, μας ερωτούν, ποιος είναι
αυτός ο ουρανός για τον οποίο μιλάτε, στον οποίο ο Χριστός ανελήφθη; Τέλος
πάντων, τίποτε δεν υπάρχει στον ουρανό για το οποίο μιλάτε.
Ας
απαντήσει σ αυτό το ερώτημα ο Ιωάννης Χρυσόστομος, ο μεγάλος Πατέρας τής
Εκκλησίας πού έζησε δέκα έξι αιώνες πριν. Μιλώντας για τον ουρανό, αναφωνεί: «Τι
ανάγκη έχω από τον ουρανό, όταν εγώ ο ίδιος θα γίνω ουρανός;». Ας έρθει
η απάντηση από τούς Πατέρες μας που ονόμαζαν την Εκκλησία «επίγειο ουρανό». Το
ουσιαστικό σημείο αυτών των δύο απαντήσεων είναι το εξής: ουρανός είναι το
όνομα τής αυθεντικής κλήσης μας ως ανθρώπινα πλάσματα, ουρανός είναι η τελική
αλήθεια για τη γη. Όχι. Ο ουρανός δεν βρίσκεται κάπου στο απώτερο διάστημα πέρα
από τούς πλανήτες ή σε κάποιον άγνωστο γαλαξία. Ουρανός είναι αυτό που μας
επιστρέφει ο Χριστός, ό,τι χάσαμε με την αμαρτία και την υπερηφάνεια, με τις
επίγειες, αποκλειστικά γήινες, επιστήμες και ιδεολογίες, και τώρα είναι
ανοικτός, μας τον προσφέρει και μας τον επιστρέφει ο Χριστός. Ουρανός είναι το
βασίλειο της αιώνιας ζωής, το βασίλειο της αλήθειας, της καλοσύνης και της
ομορφιάς. Ουρανός είναι ολόκληρη η πνευματική μεταμόρφωση της ανθρώπινης ζωής·
ουρανός είναι η βασιλεία τού Θεού, η νίκη πάνω στο θάνατο, ο θρίαμβος της αγάπης
και της φροντίδας· ουρανός είναι η εκπλήρωση αυτής της έσχατης επιθυμίας, για την
οποία ειπώθηκε: «ά οφθαλμός ουκ είδε και ούς ουκ ήκουσε και επί καρδίαν
ανθρώπου ουκ ανέβη, ά ητοίμασεν ο Θεός τοίς αγαπώσιν αυτόν» (Α Κορ. 2, 9). Όλα
αυτά μας έχουν αποκαλυφθεί, μας έχουν δοθεί από τον Χριστό. Και έτσι ο ουρανός
διαπερνά τη ζωή μας εδώ και τώρα, η ίδια η γη γίνεται μια αντανάκλαση,
ένα είδωλο τής ουράνιας ομορφιάς. Ποιος κατήλθε από τον ουρανό στη γη για να μας
επιστρέψει τον ουρανό; Ο Θεός. Ποιος ανέβηκε από τη γη στον ουρανό; Ο άνθρωπος
Ιησούς.
Ο Μέγας Αθανάσιος
λέει πώς «ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός». Ο Θεός κατέβηκε στη
γη για να μπορέσουμε εμείς να ανεβούμε στον ουρανό! Αυτό ακριβώς γιορτάζουμε την
ημέρα τής Αναλήψεως! Αυτή είναι η πηγή της λαμπρότητας και της άρρητης χαράς. Αν
ο Χριστός βρίσκεται στον ουρανό, κι αν Τον πιστεύουμε και Τον αγαπούμε, τότε
είμαστε κι εμείς μαζί Του, στο δείπνο Του, στη Βασιλεία Του. Αν η ανθρωπότητα
αναληφθεί μαζί Του, και δεν πέσει, τότε θα ανέβω μαζί Του κι εγώ προσκεκλημένος
απ’ Αυτόν. Και «εν Αυτώ» μου αποκαλύπτεται ο σκοπός, το νόημα και η έσχατη
χαρά τής ζωής μου. Το καθετί γύρω μας μάς τραβά προς τα κάτω. Ατενίζω
όμως τη θεϊκή σάρκα να ανέρχεται στον ουρανό, τον Χριστό να τραβά προς τα πάνω
«εν φωνή σάλπιγγος», και λέω στον εαυτό μου και στον κόσμο: εδώ βρίσκεται η
αλήθεια για τον κόσμο και τον άνθρωπο, εδώ είναι η ζωή στην οποία ο Χριστός μας
καλεί από την αιωνιότητα.
Την υπέρ ημών πληρώσας οικονομίαν και τα επί γης ενώσας
τοίς ουρανίοις, ανελήφθης εν δόξη, Χριστέ ο Θεός ημών, ουδαμόθεν χωριζόμενος,
αλλά μένων αδιάστατος και βοών τοις αγαπώσί σε Εγώ ειμί μεθ’ υμών και
ουδείς καθ’ υμών.
Από το βιβλίο: «π. Αλέξανδρος
Σμέμαν, ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ – Β΄», , ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ