Ο
Άγιος Φιλούμενος κατά κόσμος Σοφοκλής γεννήθηκε στην Λευκωσία, στις 15
Οκτωβρίου 1913. Γονείς του ήταν οι Ευσεβείς Γεώργιος και Μαγδαληνή. Ήταν
δίδυμος αδελφός με τον π. Ελπίδιο κατά κόσμον Αλέξανδρος και από μικροί
ξεχώριχαν για την αγάπη που είχαν προς τον Θεό και γι’ αυτό από πολύ νωρίς
άναψε μέσα τους η επιθυμία για τη μοναχική ζωή. Το 1927, σε ηλικία μόλις 14 τώ
αναχώρησαν και οι δυο για την Ιερά Μονή Σταυροβουνίου, αφού πήραν την ευχή του
πνευματικού τους, αλλά και των ευλαβών γονέων τους. Εκεί έμειναν 6 περίπου
χρόνια, όταν ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου τους πήρε για να φοιτήσουν στο
Γυμνάσιο του Πατριαρχείου στα Ιεροσόλυμα, όπου βρέθηκαν το 1934, μαθητές στην
Σχολή της Αγίας Σιών.
Το 1937 εκάρησαν μοναχοί παίρνοντας ο Σοφοκλής το όνομα
Φιλούμενος και ο Αλέξανδρος το όνομα Ελπίδιος. Στις 5 Σεπτεμβρίου του ιδίου
χρόνου χειροτονήθηκαν διάκονοι και το 1939 αποφοίησαν από το Γυμνάσιο του Πατριαρχείου. Ο π. Ελπίδιος έφυγε από την Αγία Γη, υπηρετώντας σε άλλους
τόπους. Ο Άγιος Φιλούμενος παρέμεινε στα Ιεροσόλυμα για 45 συνεχή χρόνια, μέχρι
το μαρτύριό του. Το 1943 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και αφού πέρασε από διάφορες
διακονίες μέσα στο Πατριαρχείο και διορίσθηκε σε διάφορες θέσεις υπηρετώντας
πάντοτε με ευθύνη και φόβο Θεού και με πολύ αγάπη προς τους αγιοταφίτες
πατέρες, στις 8 Μαΐου του 1979 μετατέθηκε στο Φρέαρ του Ιακώβ όπου υπηρέτησε
μέχρι το μαρτυρικό του θάνατο, στις 29 Νοεμβρίου του ιδίου έτους. Εκεί όμως,
αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα από φανατικούς Εβραίους που συνέχεια τον
απειλούσαν ότι αν δεν εγκαταλείψει το Φρέαρ και πάρει τις εικόνες και τον
Εσταυρωμένο να φύγει, θα τον σκοτώσουν. Εκείνος όμως απαντούσε ότι δεν θα
εγκαταλείψει ποτέ το προσκύνημα, αλλά ότι ήταν έτοιμος ακόμα και να μαρτυρήσει,
ως πιστός φύλακας αυτού.
Το απόγευμα της 29ης Νοεμβρίου του 1979, ημέρα της
μνήμης του Αγ. Μάρτυρος Φιλουμένου, φανατικοί Εβραίοι μπήκαν στο χώρο του
Φρέατος του Ιακώβ κι ενώ ο Άγιος τελούσε τον Εσπερινό, του επιτέθηκαν με
τσεκούρι, τον κακοποίησαν και τέλος τον σκότωσαν. Το μαρτύριό του ήταν φρικτό,
γιατί οι δήμιοί του τον χτύπησαν αλύπητα στο πρόσωπο και του έκοψαν τα δάχτυλα
του δεξιού του χεριού. Στη συνέχεια βεβήλωσαν την Εκκλησία και το Σταυρό κι
έριξαν μια χειροβομβίδα καταστρέφοντας τον χώρο. Είναι συγκλονιστική η μαρτυρία
του π. Σωφρονίου που παρέλαβε το τίμιο λείψανο του μάρτυρα για να το ντύσει και
να το ετοιμάσει για την ταφή, ότι παρέμεινε 5 μέρες μετά το μαρτύριό του ζεστό
και εύκαμπτο και «βοήθησε» το Γέροντα Σωφρόνιο για να τον ντύσει. Συγκλονιστική
είναι επίσης η μαρτυρία του κατά σάρκα αδελφού του π. Ελπιδίου, που αν και
μίλια μακρυά, άκουσε τη φωνή του π. Φιλουμένου να του λέγει: «Αδελφέ μου με
σκοτώνουν προς δόξαν Θεού. Σε παρακαλώ μην αγανακτήσεις». Στην κηδεία του πλήθος κόσμου
μαζεύτηκε, όχι μόνο χριστιανοί, αλλά και ετερόδοξοι, μουσουλμάνοι και χοτζάδες
ακόμη. Όλοι ήρθαν να του δώσουν τον τελευταίο ασπασμό. Όλοι τον έκλαψαν, γιατί
ήταν ένας καλός και άγιος ιερομόναχος.
Η Εκκλησία τον τιμά ως άγιο στις 29 Νοεμβρίου και το
ευωδιάζον και θαυματουργό σκήνωμά του βρίσκεται εντός του νέου τρισυπόστατου
μεγαλοπρεπούς ιερού ναού που χτίστηκε στο Φρέαρ του Ιακώβ, επ’ ονόματι της
Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδος, του Αγίου Φιλουμένου και του αγίου Ιουστίνου.
Κτίτωρ του νέου αυτού ναού είναι ο Αρχιμανδρίτης π. Ιουστίνος, στον οποίο ο
Άγιος Φιλούμενος εμφανίζεται συχνά και τον προστατεύει από τις επιθέσεις των
φανατικών Εβραίων που συνεχίζονται εναντίον του π. Ιουστίνου και του Ιερού
Προσκυνήματος. Χιλιάδες ορθόδοξοι καταφθάνουν κατ’ έτος για να προσκυνήσουν το
ιερό λείψανό του στο Φρέαρ του Ιακώβ, στη Σαμάρεια.
«Ο Άγιος Φιλούμενος, αναφέρει η ευσεβής
μοναχή «ήταν πάρα πολύ ολιγόλογος.
Όταν όμως πηγαίναμε στο προσκύνημα που διακονούσε, στο πέρας της Θείας
Λειτουργίας, πάντοτε έκανε ένα σύντομο και απλό κήρυγμα. Μας έλεγε, για
παράδειγμα, να έχουμε ταπείνωση, να έχουμε αγάπη, να ήμαστε ελεήμονες… “Να λέτε την Ευχή” μας έλεγε, “και η
ευχή θα τα κανονίσει όλα. Όταν
λέτε την Ευχή, μη φοβείστε τίποτα. Αλλά κι ο ίδιος ζούσε την Ευχή,
η οποία δεν έλειπε ο από το στόμα του. Περπατούσε
και έβλεπες συνεχώς τα χείλη του να κινούνται. Εμάς, πού ήμασταν μοναχές, μας
έλεγε να διαβάζουμε πολύ και κυρίως
πατερικά βιβλία, όπως τον Άγιο Ισαάκ τον Σύρο, τον Άγιο Εφραίμ
τον Σύρο, την Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου, την Αγία Γραφή… Το
Ευαγγέλιο, μας έλεγε, να μη σας λείπει από το χέρι σας. Την
Καινή Διαθήκη να τη διαβάζετε τακτικά». Ο Άγιος Φιλούμενος έζησε
αθόρυβα και ταπεινά. Η
ασκητική ζωή και η ακρίβεια της τήρησης των μοναχικών ιδεωδών, ήταν τα
κυριότερα χαρακτηριστικά που τον διέκριναν. Πολλές φορές έκανε και τον σαλό για
να κρύβεται από τον κόσμο.
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί. Ας αναλογιστούμε όλοι μας. Οι
Άγιοι δεν είναι κάτι εκτός του κόσμου τούτου. Ήταν και είναι άνθρωποι σαν εμάς, με πίστη όμως ακλόνητη,
αγάπη στο Θεό, και στον πλησίον και ταπείνωση. Πίστη τέτοια στο Θεό που και το
μαρτύριο το υπέμειναν και τη ζωή τους έδωσαν προς Δόξαν Του. Με τον θάνατό τους
, πάτησαν και νίκησαν τον θάνατο και τον Αδη και κέρδισαν την αιώνια ζωή στην
Βασιλεία των ουρανών, όπως ακριβώς ο Άγιος ιερομάρτυρας Φιλούμενος. Άνθρωποι
που έζησαν εν ασκήσει δια βίου, που έδωσαν αίμα και πήραν Πνεύμα Θεού.
Ακόμα και στους δύσκολους τούτους καιρούς, η Χάρις του
Κυρίου μας, μας δίνει Αγίους και θα εξακολουθήσει να δίνει μέχρι της συντέλειας
των αιώνων, προς Δόξα του εν Τριάδει Θεού και για παρηγοριά και παραμυθία δικιά
μας. Ότι κι αν κάνουν, η Εκκλησία μας, το Σώμα του Κυρίου, το πλήρωμα του Παναγίου
Πνεύματος, θα μείνει όρθια, ζωντανή, κραταιά, αταλάντευτη, ακλόνητος
κυματοθραύστης στις επιθέσεις του πονηρού. «Πύλαι άδου ου κατισχύνουσιν αυτής».