Πάντα στη μνήμη ενός Αγίου ή στην ανάμνηση ενός θαύματος γίνεται αναφορά στη ζωή του, διαβάζουμε δηλαδή το συναξάρι του, ή αναφερόμαστε το θαυμαστό γεγονός που έγινε, το όποιο προφανώς δεν εξηγείται με τη λογική, μιας και τα θαυμαστά του Θεού είναι πέρα και πάνω και από την ανθρώπινη λογική και πέρα και πάνω από τους φυσικούς νόμους. Αυτό γινόταν από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εκκλησίας. Όμως άραγε γιατί το κάνουμε αυτό; Στα πλαίσια του κηρύγματος μιλούμε για τη ζωή των Αγίων καθώς και για τα θαύματα που ο Κύριος τα έδωσε μέσω αυτών, «προς Δόξαν του εν Τριάδι Θεού». Όλα τούτα, δεν είναι μια ιστορία που απλά αναγιγνώσκεται σαν μια ανάμνηση κάποιων γεγονότων. Ασφαλώς δεν είναι ούτε ένα παραμύθι από το ξεθωριασμένο μακρινό παρελθόν, αλλά ούτε μια ιστοριούλα που διαβάζουμε απλά για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι για το καλό της κοινωνίας. Η αναφορά στα συναξάρια των Αγίων καθώς και στα συναξάρια των θαυμάτων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως συνέχεια των Ευαγγελίων και των Πράξεων των Αποστόλων. Γίνεται για να γινόμαστε μιμητές της ζωής των Αγίων και για να παίρνουμε θάρρος από τη θεία παρέμβαση του Θεού μέσω των Θαυμάτων Του.
Η δεύτερη μεγάλη πανήγυρις την οποία τελούμε προς τιμήν του Αρχιστράτηγου Μιχαήλ, αγαπητοί αδελφοί, είναι στις 6 Σεπτεμβρίου, που αναφέρεται σε ένα μεγάλο θαύμα του Ταξιάρχου στις Χωναίς της Φρυγίας. Την περίοδο που ο Άγιος Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, πέρασε από την Ιεράπολη της Φρυγίας για να φωτίσει και να οδηγήσει τους ανθρώπους που ζούσαν στο σκοτάδι της ειδωλολατρίας, προφήτευσε ότι πρόκειται να αναβλύσει κοντά στον τόπο εκείνο άγιασμα, τιμώμενο στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, από τον οποίο πρόκειται να επιτελεσθούν πλήθος θαυματουργικών ιάσεων
Πράγματι στις Κολλασαίς της Φρυγίας ανάβλυσε το θαυματουργό Άγιασμα του Ταξιάρχου Μιχαήλ, και όποιος προσέρχονταν σε αυτό με πίστη, λάμβανε την ίαση της ασθενείας του. Κάποιος πλούσιος ειδωλολάτρης, που η κόρη του ήταν κωφάλαλη, είδε ένα όνειρο που τον καλούσε να φέρει το παιδί του στο Άγιασμα του Ταξιάρχου και εκεί θα εθεραπεύετο. Όταν ξύπνησε πήρε την κόρη του και πήγε στο Άγιασμα και όταν της έδωσε να πιεί αμέσως θεραπεύτηκε. Μπροστά στην τόσο μεγάλη ευεργεσία του Θεού, ασπάστηκε τον Χριστιανισμό και βαπτίσθηκε μαζί με ολόκληρη την οικογένεια του. Από ευγνωμοσύνη για την θαυματουργική θεραπεία έκτισε περικαλλή Ναό προς τιμήν του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Αφού πέρασαν περίπου ενενήντα χρόνια από το θαύμα αυτό κάποιο παιδί από της Ιεράπολη, του οποίου το όνομα ήταν Άρχιππος, ήρθε και εγκαταστάθηκε στο Ναό αυτό ως νεωκόρος, αφιερωμένος στον Θεό. Ήταν άνθρωπος με θερμή πίστη και πολύ ασκητική ζωή. Αγωνιζόταν καθημερινά να υποτάξει τα πάθη και να εισέλθει στη Βασιλεία των Ουρανών.
Οι ειδωλολάτρες της περιοχής εκείνης κινούμενοι από φθόνο, καθώς έβλεπαν το πλήθος των ανθρώπων που προσέτρεχαν εκεί ζητώντας τη Χάρη του Θεού και τις μεσιτείες του Αρχαγγέλου, αποφάσισαν το εξής. Από την περιοχή εκείνη περνούσαν δύο ποταμοί, ο Κούφος και ο Λυκόστρατος. Άρχισαν λοιπόν να σκάβουν για να ενώσουν τα δύο ποτάμια και να τα στρέψουν επάνω στο Άγιασμα και το Ναό, ώστε να παρασύρουν τα πάντα στο πέρασμα τους. Ο Άρχιππος, βλέποντας τις ενέργειες των ειδωλολατρών άρχισε να προσεύχεται στον Κύριο και στον Άγιο Ταξιάρχη Μιχαήλ για τη σωτηρία του Αγιάσματος. Όταν τα νερά άρχισαν να κατεβαίνουν ακριβώς μπροστά από το Ναό, χτύπησε με το ακόντιο που κρατούσε στα χέρια του το έδαφος και δημιούργησε ένα άνοιγμα μέσα στο οποίο έπεφτε το νερό των ποταμών και έβγαινε από την απέναντι πλευρά του Ναού.
Με τον θαυματουργικό αυτό τρόπο ο Μέγας Αρχιστράτηγος έσωσε το Ναό από βέβαιη καταστροφή. Επειδή το άνοιγμα που δημιουργήθηκε από το χτύπημα του Ταξιάρχου έμοιαζε με χωνί, και το νερό χωνεύτηκε στο σημείο αυτό, η περιοχή μετονομάστηκε από Κολλασαίς σε Χώναις της Φρυγίας, προς πιστοποίηση και αιώνια ανάμνηση του θαύματος, και η Αγία μας Εκκλησία καθιέρωσε να εορτάζουμε την ανάμνηση του θαύματος προς Δόξαν Θεού και εις τιμήν και μνήμην του Παμμεγίστου Μιχαήλ και προς ωφέλεια των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών, ώστε να ενισχύονται στον πνευματικό τους αγώνα κατά των παγίδων του διαβόλου.
Δύο πράγματα προβάλλει η Εκκλησία μας σήμερα εξ αφορμής του θαύματος του Ταξίαρχου Μιχαήλ. Πρώτον, τη μαρτυρία της για τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, που επεκτείνεται διά' ολίγων και στον Αρχάγγελο Γαβριήλ, και δεύτερον τη Δοξολογική αναφορά προς το θαύμα. Η όλη ακολουθία του εσπερινού και του όρθρου πράγματι έρχεται και επανέρχεται στη σπουδαία θέση την οποία κατέχει ο Αρχάγγελος και ως προς τον Θεό και ως προς τους υπόλοιπους αγγέλους και ως προς τον άνθρωπο. Ο ιερός υμνογράφος χαρακτηρίζει τον ταξιάρχη, πέραν των άλλων, ως παραστάτη, ως πρωτοστάτη, και ως προστάτη. Είναι παραστάτης του Θεού, «της τρισηλϊου Θεότητας» όπως αναφέρει συγκεκριμένα, και καταυγάζεται επομένως από τις θεϊκές ελλάμψεις, γενόμενος δεύτερο φως μετά τον Θεό, και συνεπώς ζώντας πλούσια την αγάπη του Θεού. Διότι αυτό σημαίνει φως και δόξα και χάρη Θεού: αγάπη Εκείνου βιούμενη από τους μετέχοντες σ' Αυτόν. Από την άποψη αυτή ο Αρχάγγελος ως πολύ κοντά στον Θεό ευρισκόμενος ζει αυτήν την αγάπη, την οποία εκδηλώνει ως δοξολογία προς τον Θεό και ως «άνοιγμα» προς τους υπόλοιπους αγγέλους και τους ανθρώπους.
Για τους εχθρούς της πίστεως, τους αρνητές του Θεού, τον διάβολο δηλαδή και τα όργανα του, ο Αρχιστράτηγος Μιχαήλ ο πρώτος των Αγγελικών Δυνάμεων, είναι πράγματι φόβητρο και απειλή. Το σημειώνει και ο υμνογράφος, «πυρφόρον το είδος σου» που αφενός φωτίζει τους πιστούς και αφετέρου κατακαίει τους εχθρούς και απίστους. Ως παραστάτης λοιπόν του Θεού, με τον τρόπο που λέει ο υμνογράφος, είναι με τη θέληση του Θεού πρωτοστάτης των αγγέλων, δηλαδή ο αρχηγός τους που τους καθοδηγεί σε ό,τι ο ίδιος επιτελεί, δοξολογία προς τον Δημιουργό, αγάπη και πρόνοια για τους ανθρώπους. Κι είναι πολύ μεγάλη η χαρά των αγγέλων, σημειώνει ο υμνογράφος, γιατί έχουν τέτοιο αρχηγό, που τους καθοδηγεί με τον συγκεκριμένο τρόπο. Και βεβαίως, ο Αρχάγγελος, όπως και οι λοιπές ουράνιες δυνάμεις, γίνεται προστάτης των ανθρώπων. Η προστασία του ανθρώπου αποτελεί έκφραση της αγάπης του, που διαπιστώνεται και στην ψυχή του ανθρώπου, με την έννοια ότι ο αρχάγγελος προστατεύει τον άνθρωπο από τις επιθέσεις του πονηρού -
«όπου επισκιάσει η χάρις σου, αρχάγγελε, εκεί του διαβόλου φυγαδεύεται η δύναμις» -
αλλά και από τις επιθέσεις των ίδιων των παθών του, και στους σωματικούς κινδύνους και τις ασθένειες που μπορεί να περάσει -
κάθε ένας που με πίστη θα επικαλεστεί τον Ταξιάρχη Μιχαήλ θα δει τη θεραπευτική επέμβαση του - και στην ώρα όμως του θανάτου.
Ο ιερός υμνογράφος, δεύτερον, όπως είπαμε, αναφέρεται Δοξολογικά προς το θαύμα του Αρχαγγέλου. Προβάλλει το θαύμα ως ενέργεια της χάρης του Θεού, που περνά όμως από την παρουσία του Αρχαγγέλου, και του δίνεται η ευκαιρία να συσχετίσει τον αρχάγγελο με άγια και σπουδαία πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης, όπως τον Νώε, τον Μωυσή, τον Ιησού του Ναυή. Με τον Νώε, για παράδειγμα, διότι όπως αυτός κατασκεύασε την Κιβωτό, κατ' εντολή του Θεού, προκειμένου να σωθούν άνθρωποι και ζώα από τον κατακλυσμό, έτσι και ο αρχάγγελος, προκειμένου να σώσει τον ναό του και τους πιστούς ανθρώπους από τον κατακλυσμό των ποταμίων ρευμάτων, «κατασκευάζει» ένα χωνί στο έδαφος, για να απορροφήσει τα νερά. Με τον Μωυσή, διότι και με τη διάβαση της Ερυθράς θάλασσας σώζονται από τα νερά οι Ισραηλίτες, και στον βράχο Χωρήβ έπειτα, κτυπά με το ραβδί και βγαίνουν νερά για να ξεδιψάσουν οι Ιουδαίοι. Και στα δύο θαυμαστά γεγονότα έχουμε ύδατα και σωτηρία των ανθρώπων. Έτσι και με τον Πρωτάγγελο του Θεού, τον Αρχιστράτηγο Ταξιάρχη Μιχαήλ, έχουμε και πάλι ύδατα και σωτηρία ανθρώπων. Αλλά και με τον Ιησού του Ναυή, τον μνημονεύει ο υμνογράφος, διότι όπως στην εποχή του Ιησού είδε αυτός τον Αρχάγγελο με πύρινη ρομφαία να καθοδηγεί τον λαό, έτσι και στο προκείμενο θαύμα: ως ρομφαία το ραβδί του ταξιάρχη προκαλεί ρήγμα στο έδαφος και σώζει τον νέο λαό του Θεού, τους χριστιανούς. Μένει κανείς έκθαμβος μπροστά στα θαυμαστά που επιτελεί ο Κύριος μέσω των Αγίων Του, είτε αγγέλων είτε ανθρώπων.
Ο ιερός υμνογράφος της σημερινής ακολουθίας, εύχεται όπως τότε ο Αρχάγγελος έσωσε τον ναό από τον κατακλυσμό των υδάτων, κατά παρόμοιο τρόπο να επέμβει για να σώσει εμάς από τον κατακλυσμό των λογισμών μας. Ο υμνογράφος ζει έντονη και βαθειά πνευματική ζωή και γνωρίζει ότι πολλοί χριστιανοί ταλαιπωρούμαστε από τους λογισμούς, που έρχονται πολλές φορές μ' έναν τρόπο ανεξέλεγκτο και επικίνδυνο, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να συγκεντρώσουμε τον νου μας. Ο Αρχάγγελος λοιπόν μπορεί να επέμβει και σ" αυτό το επίπεδο. Όπως βεβαίως εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, που έχει τονιστεί επανειλημμένως ότι πρόκειται για παγκόσμια πνευματική κυρίως κρίση, κάτι που το ζούμε έντονα σήμερα και στη δική μας πατρίδα ,
μπορεί και εδώ να επέμβει. Θέλουμε να πούμε ότι καθημερινώς μας «βομβαρδίζουν» με απειλητικές ειδήσεις ότι έρχονται τα χειρότερα. Ότι σαν ποτάμι, σαν «τσουνάμι» θα επιπέσουν επάνω μας όλα τα άσχημα αποτελέσματα της κρίσης και πολλοί, δικαιολογημένα, πανικοβάλλονται και καταρρέουν. Έρχεται λοιπόν σήμερα η μνήμη του Αρχαγγέλου και μας υπενθυμίζει τη θαυμαστή επέμβαση του. Μπροστά σε κάθε κατακλυσμό, μπροστά σε κάθε τσουνάμι απειλητικό, μπορεί να σταθεί μπροστά εκείνος. Και με τη δύναμη του Θεού μπορεί να «χωνεύσει» αυτό το τσουνάμι, όπως και την κάθε απειλή.
Δύο μόνον προϋποθέσεις απαιτούνται για να δει κανείς να ενεργοποιείται αυτή η δύναμη του Ταξιάρχη Μιχαήλ, η πίστη του καθενός μας και η με πόθο θερμό επίκληση του καθώς και η μετάνοια μας ενώπιων του Θεού. Αυτό μας λέει η εμπειρία της Εκκλησίας μας. Αυτό έχει υποσχεθεί ο ίδιος ο Θεός μας. Γι' αυτό αδελφοί μου, ας είμαστε έτοιμοι σταθεροί και ακλόνητοι, με Πίστη ότι ο Θεός μπορεί να μας δοκιμάζει παιδευτικά για να επανέλθουμε στην οδό Του, αλλά ως Πατέρας μας Μας αγαπάει πολύ. Ας είμαστε έτοιμοι αδελφοί μου ενθυμούμενοι την Αρχαγγελική ρύση πριν τη μεγάλη μάχη των Αγγελικών δυνάμεων με αυτές του σκότους,
«Στόμεν Καλώς, Στόμεν μετά φόβου».