Ακολουθία του Νυμφίου,

 

«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός…»

μόνος, αθόρυβος και ταπεινός, περνώντας με την απλότητα της αγάπης, τους πολυθόρυβους δρόμους του περιττού, της φιλαυτίας, της αναμονής επί ματαίω.

Διασχίζει δρόμους ευθείς και σκολιούς, κρατώντας κάλαμο, ενδεδειμένος πορφύραν και βύσσον των ψεύτικων πάντα προσδοκιών μας. Να είναι ένας Θεός της αρεσκείας μας. Να εμπαίζεται από την φαντασία μας και να πεθαίνει γιατί κανείς μας δεν συσταυρώνεται. Στέκεται μπροστά μας, και δέχεται εμπτυσμούς και κολαφισμούς και ραπίσματα γιατί εμείς επιμένουμε να αγαπάμε τον κόσμο. Και η Πόλις μας αγκομαχεί και βουίζει σε καταστήματα και αγορές, αγωνιά να προλάβει βρώση και πόση, διαφημίζει συναισθήματα και επιθυμίες και ο καθένας αγοράζει και πουλά ότι δεν του ανήκει.

Δραπετεύει όμως πάντοτε στις καρδιές το Φως, ανοίγει μια σχισμή στο σκοτάδι, εν τω μέσω της νυκτός και αναζητά «ον ευρήσει γρηγορούντα», εκείνον τον δούλο που δεν ξεγέλασε ο κόσμος, που δεν αποκοίμισε ο ύπνος, που δεν παραδόθηκε στον θάνατο. Ζητά τον δούλο τον ελεύθερο, τον αγαπά και προσφέρεται και Πρώτος Αυτός σταυρώνεται για να συσταυρωθώμεν και εμείς.

Μας ακολουθεί μέσα στον δαίδαλο της προσωπικής μας περιπέτειας, Νυμφίος που δεν αναγνωρίζουμε, μυστική τροφή που μας τρέφει και ζούμε δίχως να ξέρουμε γιατί ζούμε. Μόνο κάποιες στιγμές, ίσως και απόψε Τον αισθανόμαστε να περνά από δίπλα μας, μας αγγίζει φευγαλέα η αύρα της πνοής Του, δρόσος απερίγραπτη, διεγείρει ανεκλάλητη χαρά στην καρδιά μας. Δεν ξέρουμε τι είναι. Μόνο ξέρουμε πως υπάρχει. Πως πάντα υπήρχε.

Αύριο θα αγαπήσουμε λάθος, θα φοβηθούμε λάθος, θα οδεύσουμε λάθος δρόμους. Και πάντα θα Τον συναντάμε εις την επίγειο Ιερουσαλήμ να θέλει να βαδίσουμε μαζί, να θέλει να μας πάει προς τον Πατέρα Του και Πατέρα μας, προς τον Θεό Του και Θεό μας. Θα αρνούμαστε το Πάθος; Θα μετράμε τον αιώνιο χρόνο του Θεού με γραμμάτια; Στην σιωπή θα παραθέτουμε θόρυβο; Για να μην ακούσουμε;

Ποιοι είμαστε αδελφοί;

Πού είναι ο θησαυρός μας;

Τα μάτια μας τι βλέπουν;

Τι αγαπά η καρδιά μας;

ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΝΥΜΦΙΟΥ

«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός...»

και είναι ο Νυμφίος της κάθε ψυχής αδελφοί μου, ένας Γαμβρός που περιπλανιέται πάντα μόνος, αναζητώντας τον κάθε μόνο. Για να μας συναντήσει. Παντού όπου ο πόνος, ο κόπος και ο πόθος μπορούν να μας οδηγήσουν.

Και πλάνητες ο καθένας από εμάς, σε τόπους γυμνούς, συχνά άγνωστους, δίχως ελπίδα, αναζητούμε στο φως το ιλαρό του γνωστού μας Νυμφίου, το κομμάτι της ψυχής μας που αδικήσαμε. Εκείνο το κομμάτι που ζητά να ερωτευτεί.

Το Αθάνατο.

Πού θέλει να ζήσει.

Να ξεφύγει από την καθημερινή μέριμνα και την τύρβη της σάρκας, της επιθυμίας και της φθοράς. Να μην λησμονηθεί.

Για εκείνη, την ψυχή, ξεκίνησε σήμερα αδελφοί μου, την γαμήλια πομπή Του, Ο Νυμφίος.

Μέσα από βάια και κλάδους, τα σύμβολα της νίκης, έρχεται απόψε δίπλα μας, πιο πλήρης από ποτέ, πιο φανερός και από ήλιος, μέσα στην δόξα μίας Άκρας Ταπείνωσης, της όντως ταπείνωσης, και μας καλεί:

«μακάριος ο δούλος ον ευρίσκει γρηγορούντα…», και αγγίζει τρυφερά με την παρειά Του στον κάλαμο της δικής μας σκληρότητας. Και γέρνει την κεφαλή παραδίδοντας τον εαυτό του στην ανθρώπινη εμπειρία του πόνου.

«ανάξιος δε πάλιν, ον ευρίσκει ραθυμούντα».

 Ανάξιος εκείνος που δεν κατάλαβε, που δεν άκουσε. Που αγνόησε. Πού επέτρεψε η νύχτα του να είναι ασέληνος. Να μην αφήσει χώρο στο φως. Μα μην αφεθεί στο μεγάλο γεγονός. Αυτό που ζούμε σήμερα. Το «ιδού». Το «ιδού» σαν αποτέλεσμα όλων των άλλων.

Οι δρόμοι της Πόλης μας, αγαπητοί μου αδελφοί, υποψιάζονται την παρουσία του Νυμφίου. Αλλοιώνονται στο πέρασμα Του. Θέλουν να σταματήσουν την ατέρμονη κίνηση τους. Να πανηγυρίσουν.

Και εμείς, κάτοικοι αυτής της ξενιτιάς ακούμε αυτό το γλυκύτατο τροπάριο, αιώνες τώρα, και αγλαιζόμεθα, παρηγορούμεθα, στο βαθμό και στην ένταση που βαστά η καρδιά του καθενός μας. Στο βαθμό που μπορούμε ν αγαπήσουμε ή ν αγαπηθούμε. Στο βαθμό που αντέχουμε να καταλάβουμε το πόσο μας αγαπά ο Θεός. Και σ αυτό το βαθμό, ολόκληρη η ύπαρξη μας σκιρτά. Ο Νυμφίος. Ο Νυμφίος της Καρδιάς. Αθόρυβος και Κάλλη Ωραίος.

Για τον καθένα.

Για τον Γρηγορούντα. 

Πάντα, «εν τω μέσω της νυκτός». Στην σιγή και στο σκοτάδι ενός κόσμου αφιλόξενου, την στιγμή που ο ύπνος ξεγελά την λογική μας. Τη στιγμή που η πραγματικότητα του καθενός από εμάς, μπερδεύεται με το όνειρο και με τον θάνατο.

Εν τω μέσω της νυκτός. Κάνοντας την συνάντηση απόλυτα προσωπική.

Θα βγούμε σε λίγο έξω, αγαπητοί μου αδελφοί. Θα αρχίσουμε την Μεγάλη Εβδομάδα. Θα ψάξουμε μέσα στην καθημερινότητα μας, να ζήσουμε το θείο Πάθος. Θα ψάξουμε τον εαυτό μας. Το βαθμό της εγρήγορσης, το τόσο αγαπάμε. Τον Χριστό. Και Νυμφίο. Το πόσο αγαπάμε ότι αγαπάμε. Ζώντες και κεκοιμημένους. Από απόψε, με τον Νυμφίο μέσα στην καρδιά, παντρεμένοι από αγάπη, ίσως διασχίσουμε το λιθόστρωτο της πορείας προς το Γολγοθά. Ίσως αναγνωρίσουμε Σίμωνα τον Κυρηναίο, να μοιράζεται απρόσκλητος μαζί μας ένα Φορτίο. Ίσως αναγνωρίσουμε τον γείτονα, κάποιον στην δουλειά μας, που ζούσε δίπλα μας αλλά δεν τον ξέραμε. Τον «πλησίον» που δεν τον είχαμε αγαπήσει. Ίσως ο Νυμφίος που περπατά από σήμερα ανάμεσα μας, μας κάνει αναγνωρίσιμους. Για τους άλλους. Διαθέσιμους.

Για όλους.

Τους γρηγορούντας

Πλαταίνει την καρδιά μας. Όπως Εκείνος. Στην εικόνα Του, στην Άκρα Ταπείνωση. Παραδίδεται. Και αποκαλεί τον εαυτό Του Νυμφίο.

Και μας αναζητά.

Αυτή την νύχτα ας επιστρέψουμε στα ίδια, αλλιώτικοι.

Ας γυρίσουμε ο καθ ένας μας εκεί που ανήκει, ή που νομίζει ότι ανήκει με την εικόνα Εκείνου που μας προσκαλεί, στην καρδιά μας. Με λιγότερη μοναξιά. Με περισσότερη ελπίδα.

«εν τω μέσω της νυκτός», θα αναγνωρίσουμε το Φως Του Προσώπου Του. Και ίσως γίνουμε πιο εύκολοι στην αγάπη.

Πιο απλοί. Για να μην παραδοθούμε στον θάνατο. Για να μην κλειστούμε έξω της βασιλείας. Για να ανανήψομε, να αναστηθούμε.

 

Καλή Ανάσταση

 

Κυριακή των Βαΐων

 

Υπάρχει ένας νεκρός, τετραήμερος, μέσα μας…δίπλα μας, αδελφός μας, ένα κομμάτι του εαυτού μας. Ξέρουμε ότι είναι εκεί. Έχουμε τοποθετήσει βαριά πέτρα και έχουμε φράξει το μνημείο και την είσοδο του μνημείου και συνεχίζουμε να είμαστε οι ίδιοι. Παρά την αίσθηση του θανάτου, που είναι εγγύς, που «όζοι», μυρίζει, εμείς παραμένουμε οι ίδιοι….

Άλλος μεριμνά και τυρβάζει περί πολλών, άλλος αυτό, άλλος το άλλο.

Ο θάνατος πάντα παραμένει στο περιθώριο, των άλλων και ο δικός μας, του εαυτού μας ή και μέρους του εαυτού μας όταν το επιτρέψουμε.

Για αυτό βλέπετε την Μάρθα με τι ταχύτητα βιάζεται να διακονήσει, πόσο επίμονα, αυτό που ζητεί δεν είναι κάτι για τον νεκρό αδελφό της, αλλά ίνα η αδελφή της, η ζωντανή, συναντιλάβηται αυτής. Ζητά βοήθεια μέσα στην έντασή της.

Να «παρασύρει» δηλαδή και το άλλο κομμάτι του εαυτού της, το εσωτερικό, την Μαρία, προς τα έξω. Θέλει να ζήσει…και θέλει να ζήσει με τις αισθήσεις της, εξωτερικά.

Για αυτό βιάζεται να δείξει και να αποδείξει στους γύρω της, ότι αυτή τουλάχιστον παραμένει ζωντανή..

Ο Κύριος έρχεται σε Βηθανία και Ιεροσόλυμα, πράος και ελεύθερος. Προσεγγίζει τον τάφο μας με δύναμη. Όμως η δύναμή Του είναι εσωτερική…είναι η αγαθή μερίδα που επέλεξε η Μαρία και ελάχιστοι στην ιστορία του κόσμου.

Οι υπόλοιποι όμως δεν συμμετέχουν…βλέπουν τη δύναμη αυτή σαν εξωτερική δύναμη.. και δοξάζουν και επεφυμούν και κόπτουν βάια και στρώνουν χαλιά να περάσει, μέσα στη ζωή τους, ένας βασιλεύς, κάποιος που νομίζουν ότι ήλθε για σώσει, με δύναμη εξωτερική.

Και ζητούν να τους αλλάξει….εξωτερικά.

Ο Λάζαρος ανέστη, αλλά ποτέ δεν επανήλθε πραγματικά στη ζωή…σε αυτήν την ζωή. Έμεινε προσηλωμένος στην Άλλη, γιατί δεν γίνεται αλλιώς .

Η Μαρία δεν συμμερίστηκε την αδελφή της, έμεινε παρά τους πόδας του Κυρίου της, έτσι όπως ένιωθε.

Η ψυχή μας, παρά τις προσπάθειές μας, θα παραμένει πάντα προσηλωμένη, εκεί που ανήκει, σε Εκείνον από τον οποίο προήλθε.

Και εμείς, στραμμένοι σταθερά στον έξω κόσμο, θα κρατούμε βάια και θα χαιρόμαστε πρόσκαιρα.

Ενώ, όλο το νόημα του κόσμου θα συμπυκνωθεί στο επερχόμενο Πάθος. Γιατί; Γιατί στην σταυρική πορεία, στη πορεία προς Γεσθημανή προς Γολγοθά, θα αποκαλύπτεται πάντα η έσω δύναμη των πραγμάτων.

Όταν χάνονται τα πάντα ή απειλούνται, τότε φαίνεται ότι τίποτα δεν χάνεται και τίποτα δεν απειλείται .

Γιατί όλα υπάρχουν αιώνια. Είναι αιώνια, γιατί προήλθαν από τον Αιώνιο που δεν αλλοιούται.

Η Πορεία από σήμερα προς το Πάθος και την Ανάσταση είναι μια αποκάλυψη της πραγματικότητάς μας. Τόσα πρόσωπα θα δούμε να συμμετέχουν και να περιγράφουν το δικό μας πρόσωπο.

Από τις φρόνιμες, στις μωρές παρθένες, από τον Ιωσήφ στους αδελφούς του, έως Πόντιο Πιλάτο, Αρχιερείς, όχλος, στρατιώτες, Σίμων ο Κυρηναίος.

Εμείς προσηλωμένοι στο εφήμερο, σ’ αυτό που δεν θέλουμε να αλλάξει ή να αλλάξουμε. Αλλά αυτό θα αλλάξει. Η αγωνία μπορεί να είναι μόνο εσωτερική, όπως εκείνη στο κήπο της Γεσθημανή. Η αγωνία μας θα πρέπει να είναι εάν θα ενωθούμε με τον Πατέρα. Αγωνία προσευχής.

Εάν θα αντέξουμε το πάθος της πορείας της ζωής μας από τον Σταυρό στην Ανάσταση, με επίγνωση, δηλαδή, εκούσια.

Σήμερα στην Βηθανία, στα Ιεροσόλυμα, γιορτάζουμε την ανάσταση του άλλου, γιορτάζουμε, γιατί κάτι ακούσαμε και βγήκαμε για να δούμε…..

Από αύριο, θα πρέπει να μπούμε μέσα μας, όλο και πιο μέσα, από Μ. Δευτέρα σε Μ. Τρίτη από συναίσθημα εξωτερικό σε επίγνωση και σε Μετάνοια.

Έτσι αυτό το εξωτερικό γεγονός που ακούσαμε, η Ανάσταση ενός Λαζάρου, να γίνει ανάσταση δική μας, η πορεία προς το πάθος, δική μας πορεία, ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΙΑ, πάντα με Χριστό, που  συνσταυρώνεται με τον καθ’ έναν από εμάς για να συναναντήσει ολόκληρη την ύπαρξή μας.

Καλή Ανάσταση.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

Εκ του κατά Ιωάννη

«Άφες αυτήν, εις την ημέραν του ενταφιασμού μου τετήρηκεν αυτό».

Ο Λάζαρος είχε αναστηθεί από τους νεκρούς και ο Χριστός μιλά για τον δικό Του ενταφιασμό. Ο Λάζαρος είχε γυρίσει στη ζωή αλλά θα πέθαινε, αργότερα , πάλιν.

Το «μύρον νάρδου πιστικής πολυτίμου» πλήρωσε με την οσμή του την οικία, άγγιξε τις καρδιές όλων, στον καθένα με διαφορετικό τρόπο. Εκείνο το μύρο, θα ήθελε ο Ιούδας ο Ισκαριώτης να πωλήσει, και εκείνο το ίδιο μύρο «εις την ημέραν του ενταφιασμού μου τετήρηκεν αυτό» λέει ο Κύριος για την Μαρία...

Η ανάσταση του Λαζάρου είναι προσωρινή. Αυτό το μύρο όμως προεικονίζει έναν θάνατο που θα νικούσε για πάντα τον θάνατο. Έναν ενταφιασμό εκούσιο που θα ελευθέρωνε για πάντα τον άνθρωπο από την φθορά.

Στο σημερινό ευαγγέλιο, αδελφοί, τα πάντα ετοιμάζουν μιαν γιορτή. Τα πάντα προαναγγέλλουν αυτό που έρχεται:

Το Πάσχα.

Ένας νεκρός έχει αναστηθεί, μία λίτρα μύρου έχει χυθεί, κάποιος έχει εκτιμήσει την αξία του «τριακόσια δηνάρια»...

Σήμερον, ο Κύριος της Δόξης θα καθίσει επί πόλου όνου, και θα πορευτεί μέσα από τους ανθρώπους, προς την Ιερουσαλήμ, «δια το παθείν». Και θα τον δεχθούν με τα βάια των φοινίκων με «ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου» θα περάσει τις πύλες Σιών, «επί πόλου όνου καθήμενος». Τα παιδιά θα Τον αναγνωρίσουν. Και οι αρχιερείς της εποχής θα θελήσουν τον θάνατο Του.

Σήμερα αγαπητοί μου αδελφοί, Κυριακή των Βαΐων ο Χριστός έρχεται ανάμεσα μας. Διέρχεται ανάμεσα μας και πορεύεται προς το πάθος.

Καθένας από εμάς κρατά ένα βάϊον, της νίκης σύμβολο. Καθένας μας θέλει να γνωρίσει Εκείνον που ανάστησε τον νεκρό.

Μα, στο βάθος είναι η πόλις που μας κρατά, είναι οι λογισμοί, το κόστος, οι αμφιβολίες. Ο τρόπος που σκέφθηκε ο Ιούδας ίσως είναι και δικός μας τρόπος. Πόσο κοστίζει η προσφορά; Ποιο είναι το αντίτιμο της παραμονής μας δίπλα στο Χριστό; Πόσοι πτωχοί μπορούν να πάψουν να είναι πτωχοί; Πόσα μπορούν να αλλάξουν τελικά στον κόσμο μας; Και ποιος είναι Αυτός ο επί πόλου όνου καθήμενος;

Σήμερα αδελφοί μου, βγήκαμε για λίγο έξω από τα Ιεροσόλυμα της ζωής μας. Η ανάσταση του Λαζάρου, και οι φωνές των νηπίων και θηλαζόντων μας σπρώχνουν να ακούσουμε το «μη φοβού θύγατερ Σιών», μας παρασύρουν να ακούσουμε τα «ωσαννά», με την καρδιά μας. 

Έξω από τα Ιεροσόλυμα.

Πάντα, «ο βασιλεύς έρχεται καθήμενος επί πόλου όνου» και είναι δύσκολο να τον αναγνωρίσεις.

Σήμερα έρχεται ενώπιον μας, σήμερα πάλιν, κι εμείς κρατάμε τα βάια των φοινίκων. Η ελευθερία μας είναι πέρα από τους πτωχούς και την πτωχεία μας. Τους πτωχούς και την πτωχεία μας ως φαίνεται πάντοτε θα έχουμε «μεθ εαυτών». Τον Χριστό δεν θα τον έχουμε πάντοτε.

Αλλά σήμερα περνά ανάμεσα μας. Προς τα δικά μας Ιεροσόλυμα. «δια το παθείν».

Και πρέπει να γιορτάσουμε. Να χαρούμε.

Κάπου στο βάθος, στον εκκλησιαστικό χρόνο, φωτίζεται μία άλλη μορφή. Απέναντι από τον βασιλέα, ένας Νυμφίος, με στεφάνι ακάνθινο, ένα κεφάλι που γέρνει στο πλάι. Κάποιος παραδίνεται, κάποιος εκούσια δίνει τα πάντα για εμάς.

Εκείνη η Μαρία, «την αγαθή μερίδα ετήρησε» και εκείνος ο Ιούδας διατίμησε την αγάπη «τριακόσια δηνάρια».

Κι εμείς;

Καλή Ανάσταση.

Το Σάββατο του Λαζάρου.

 

Ξέρουμε ότι το Σάββατο είναι βασικά αφιερωμένο στους τεθνεώτες και η Θεία Λειτουργία γίνεται στη μνήμη τους. Όμως το Σάββατο του Λαζάρου είναι διαφορετικό. Η χαρά που διαποτίζει τις ακολουθίες αυτής της ημέρας, τονίζει ένα κεντρικό θέμα: την επερχόμενη νίκη του Χριστού κατά του Άδη..

Στην πρώτη Εκκλησία, το Σάββατο του Λαζάρου ονομαζόταν «αναγγελία του Πάσχα». Πραγματικά αυτό το Σάββατο αναγγέλλει, προμηνύει, το υπέροχο φως και τη γαλήνη του επομένου Σαββάτου, του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου, που είναι ημέρα του Ζωηφόρου Τάφου..

Στον τάφο του Λαζάρου ο Θεός συναντά το Θάνατο, την πραγματικότητα που είναι αντι-ζωή, που είναι διάλυση και απόγνωση. Ο Θεός συναντά τον εχθρό Του, ο οποίος του απέσπασε τον κόσμο Του και έγινε ο ίδιος «άρχων του κόσμου τούτου»…. «και εδάκρυσεν ο Ιησούς…». Τώρα μπορούμε να καταλάβουμε γιατί δάκρυσε : αγαπούσε το φίλο Του Λάζαρο και γι’ αυτό είχε τη δύναμη να τον φέρει πίσω στη ζωή. Η δύναμη της Ανάστασης δεν είναι απλά μια θεϊκή «δύναμη αυτή καθ’ εαυτή», αλλά είναι δύναμη αγάπης, ή μάλλον η αγάπη είναι δύναμη.

Ο Θεός είναι Αγάπη και η Αγάπη είναι Ζωή. Η Αγάπη δημιουργεί Ζωή… Η Αγάπη, λοιπόν, είναι εκείνη που κλαίει μπροστά στον τάφο και η Αγάπη είναι εκείνη που επαναφέρει τη ζωή. Αυτό είναι το νόημα των θεϊκών δακρύων του Ιησού. Μέσα απ’ αυτά η αγάπη ενεργοποιείται και πάλι – αναδημιουργεί, απολυτρώνει, αποκαθιστά τη σκοτεινή ζωή του ανθρώπου: «Λάζαρε, δεύρο έξω!..» Προσταγή απολύτρωσης. Κάλεσμα στο φως. Ακριβώς γι’ αυτό το Σάββατο του Λαζάρου είναι το προοίμιο και του Σταυρού, σαν τη μέγιστη θυσία της αγάπης, και της Ανάστασης, σαν τον τελικό θρίαμβο της αγάπης.

Από το βιβλίο του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, Σύντομη λειτουργική εξήγηση των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδος. Εκδ. Ακρίτας 1990.

 

Η Μητέρα του Θεού.

Θέλω απόψε να μιλήσω για την Ευλογημένη Παρθένο, τη Μητέρα του Θεού εν σχέσει προς εμάς – να προσπαθήσουμε να βρούμε τι μπορούμε να μάθουμε από Αυτήν, τι σημαίνει για μας η Παναγία, ως προσωποποίηση, θα λέγαμε, του ιδεώδους για μας.

Θέλω πρώτα να αναφερθώ στο γεγονός ότι εμείς οι Ορθόδοξοι την ονομάζουμε Μητέρα του Θεού. Με αυτό εννοούμε απλώς ότι Εκείνη είναι το πρόσωπο που έφερε τον Σαρκωθέντα Θεό στον κόσμο. Βεβαίως, δεν είναι Μητέρα Του ως προς την θεότητά Του, αλλά χωρίς Αυτήν ο Λόγος δεν θα είχε γίνει σαρξ, ο Υιός του Θεού δεν θα είχε γίνει Υιός του ανθρώπου. Μου φαίνεται ότι ο Άγγλος συγγραφέας Charles Williams περιγράφει με τον ωραιότερο τρόπο το γεγονός, υποδεικνύοντας ταυτόχρονα και την πραγματικότητα του γεγονότος και τον αποφασιστικό ρόλο της Μητέρας του Θεού. Λέει ότι… όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, μια κόρη του Ισραήλ αποδείχθηκε ικανή να προφέρει το όνομα του Θεού με όλη της τη διάνοια, με όλη της τη βούληση και με όλη της τη σάρκα, και ο Λόγος σάρξ εγένετο. Ήταν ένα δώρο του εαυτού της και την ίδια στιγμή ήταν και μια ηρωική και ανεπιφύλακτη αποδοχή: ένα δώρο του εαυτού της εν ταπεινώσει και μια ηρωική αποδοχή, διότι γνώριζε τι θα μπορούσε να της συμβεί, τι σήμαινε η αποδοχή αυτή, αν τη δούμε με ανθρώπινο μάτι.

Ίσως κάποιοι από σας θυμάστε ότι η λέξη humility (ταπείνωση) προέρχεται από το λατινικό humus που σημαίνει γόνιμο έδαφος. Η ταπείνωση δεν είναι μία κατάσταση την οποία προσπαθούμε να αντιγράψουμε λέγοντας ότι είμαστε ανάξιοι, ότι δεν είμαστε τόσο καλοί όσο οι άλλοι μας θεωρούν – αν μας θεωρούν. Η ταπείνωση είναι η κατάσταση της γης, που παραμένει απολύτως ανοιχτή και υποταγμένη: ανοιχτή σε όλες τις δραστηριότητες των ανθρώπων, δεκτική στη βροχή, στα σκουπίδια μας, στο όργωμα – υποταγμένη και προσφερόμενη αποδίδει καρπούς. Αυτή είναι η πεμπτουσία της ταπείνωσης και αυτό το είδος ταπείνωσης βλέπουμε στην Μητέρα του Θεού. Κι αυτό είναι κάτι που θα μπορούσαμε να μάθουμε απ’ Αυτήν, αν και ως μάθημα είναι τόσο δύσκολο!

Εμείς συνεχώς και κατά τρόπο οδυνηρό φοβόμαστε να προσφερθούμε, να υποταχθούμε, να δώσουμε τον εαυτό μας στον Θεό ή ακόμη και σ’ εκείνους που αγαπούμε και μας αγαπούν. Η αυτοπαράδοση μας τρομάζει, επειδή υπονοεί ένα είδος αδυναμίας. Αρνούμενοι να προσφέρουμε τον εαυτό μας, έχουμε μια αίσθηση δύναμης και σθένους· ωστόσο το σθένος μας δεν μπορεί να καταφέρει μεγάλα πράγματα. Θυμάστε πιθανόν, πως ο Παύλος ζήτησε από τον Θεό να του δώσει δύναμη να εκπληρώσει την αποστολή του, και πως ο Κύριος απάντησε «αρκεί σοι η χάρις μου· η δύναμις μου εν ασθενεία τελειούται» ( Β΄Κορ. 12, 9). Η αδυναμία βέβαια για την οποία μιλάει ο Κύριος δεν είναι ούτε τεμπελιά ούτε νωθρότητα ούτε δειλία. Πρόκειται για μια άλλη αδυναμία, γι’ αυτήν της υποταγής…….

Να ποια ήταν η αδυναμία και η άνευ όρων παράδοση που διακρίνουμε στη γενναιόδωρη προσφορά της Μητέρας του Θεού προς τον Κύριό Της. Είναι εκείνη που στο πρόσωπο Της ανταποκρίθηκε ολόκληρη η δημιουργία στον Δημιουργό. Ο Θεός προσφέρει τον εαυτό Του και η κτίση στο δικό Της πρόσωπο Τον δέχεται, Τον υποδέχεται λατρευτικά, αγαπητικά, με μια ελεύθερη και τολμηρή απόφαση….

Συχνά, δεν συνειδητοποιούμε το ακριβές νόημα των λόγων του Αρχαγγέλου κατά τον Ευαγγελισμό. Ο Αρχάγγελος είπε στην Παρθένο ότι θα γεννήσει ένα γιο και εμείς θαυμάζουμε και μένουμε έκπληκτοι με το όνομα του Παιδίου Ιησού που είναι ο σωτήρας μας. Εκείνη όμως τη στιγμή η υπόσχεση ήταν και απειλή: Σύμφωνα με τον νόμο της Παλαιάς Διαθήκης, ένα άγαμο κορίτσι που εγκυμονούσε έπρεπε να τιμωρηθεί με λιθοβολισμό. Η Μαρία δεν είπε: «Αυτό δεν μπορεί να γίνει· θα μου κοστίσει τη ζωή». Και δεν το είπε γιατί πίστευε ότι κάθε λόγος του Θεού, κάθε υπόσχεσή Του εκπληρώνεται. Είπε: «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου». Και το «ρήμα Του», ανθρωπίνως ήταν ο θάνατος Της, εκτός αν συνέβαινε κανένα θαύμα. Κάτι μπορούμε να μάθουμε από αυτό, εμείς που τόσο συχνά δυσπιστούμε στην αμεσότητα και τις υποσχέσεις του Θεού: «Ποιο είναι το κόστος που πρέπει να πληρώσουμε; Ποιόν κίνδυνο εμπεριέχει η υπακοή και η υποταγή στο θέλημα Του ή στην κλήση Του;», διστάζουμε. Και σ’ αυτό, η Παρθένος του Ισραήλ αποδείχθηκε άξια θυγατέρα Αβράμ, όπως ο Ισαάκ….

Εμπιστεύθηκε τον λόγο του Θεού ως αληθινό, και πρέπει να μάθουμε από αυτό ότι, εάν θέλουμε να ανήκουμε στη νέα κτίση…πρέπει να δείχνουμε την πιστότητα που έδειξε η Παναγία…..

Και τέλος, δύο γεγονότα που θα ήθελα να συνδυάσω: η Υπαπαντή του Χριστού και η Σταύρωση: κάθε πρωτότοκο αγόρι έπρεπε να οδηγείται ως προσφορά στον Ναό. Αν κοιτάξουμε πρός τα πίσω, στην Παλαιά Διαθήκη, για το πως θεσμοθετήθηκε αυτό, θα ανακαλύψουμε ότι ο Θεός διέταξε τους Εβραίους να προσκομίζουν τα πρωτότοκα αγόρια τους στον ναό ως θυσία, έναντι των πρωτοτόκων των Αιγυπτίων, που χρειάστηκε να πεθάνουν, προκειμένου οι Εβραίοι να αφεθούν ελεύθεροι να φύγουν. Κάθε πρωτότοκο αγόρι, άρα, προσφερόταν στον Ναό και ο Θεός είχε το δικαίωμα ζωής και θανάτου επάνω του. Με το πέρασμα των αιώνων, ο Θεός δεχόταν υποκατάστατα της θυσίας, τρυγόνια και πρόβατα, και μόνο μία φορά δέχτηκε ανθρώπινη προσφορά: τον Μονογενή Του Υιό που χρειάστηκε να πεθάνει στον Σταυρό για να εξαγοράσει το ανθρώπινο γένος – άρα τα δύο γεγονότα συνδέονται μεταξύ τους. Αλλά η Μητέρα που έφερε αυτό το παιδί ήξερε ότι ο Θεός είχε εξουσία ζωής και θανάτου επάνω Του, ωστόσο, χωρίς δισταγμό, με ταπείνωση και πιστότητα το έφερε. Αργότερα, όταν σταθούμε στον Γολγοθά, όπως τον περιγράφουν τα Ευαγγέλια, δεν θα δούμε μία μητέρα που λιποθυμά ή μία μητέρα που διαμαρτύρεται ή εκλιπαρεί για έλεος, όπως πολλές φορές απεικονίζεται. Στα πόδια του Σταυρού, βλέπουμε την Μητέρα του Θεού τυλιγμένη σε μια βαθιά, τραγική σιγή, να βλέπει την εκπλήρωση αυτού που είχε αρχίσει όταν έφερε το παιδί Της στον Ναό. Έστεκε σιωπηλή, απόλυτα ταυτισμένη με τη θεία και ανθρώπινη βουλή του Υιού Της: εκπλήρωνε την προσφορά που είχε αρχίσει τριάντα τρία περίπου χρόνια πριν, συναινώντας στη βούληση του Θεού, συναινώντας στη βουλή του θείου Υιού Της, παραιτημένη από το δικό της θέλημα, τις δικές της ελπίδες, σε μια κίνηση προσφοράς.

Αυτό είναι κάτι που πολύ λίγοι από μας θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε στη ζωή μας, τουλάχιστον αυτό ελπίζω…….

Να δώσει ο Θεός να διδαχτούμε από την αδύναμη αυτή Κόρη την ηρωική της απλότητα και τη θαυμαστή πληρότητα. Και ας μάθουμε από όλα τα βήματα της ζωής της, από την αυταπάρνηση και το δώρο του εαυτού Της, όλη την ομορφιάς της υπέροχης ταπεινώσεως Της και της τέλειας υπακοής της στον νόμο της αιώνιας ζωής.

 Anthony Bloom, Ο Ευάλωτος Θεός, Το μυστήριο της Γέννησης του Σωτήρα, Εκδ. «Εν πλώ», Αθήνα 2008.

Τι σημαίνει συγχωρώ.

 

Με τον Εσπερινό της συγγνώμης ξεκινά η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, και το Ευαγγέλιο της Κυριακής της Τυρινής μας μιλάει με λόγια θείας ελπίδας αλλά και προειδοποιεί: Συγχωρείται εκείνους που σφάλουν ενώπιον σας, συγχωρείται, διότι διαφορετικά δεν θα συγχωρεθείτε. Η Βασιλεία του Θεού είναι βασιλεία αμοιβαίας αναγνώρισης, αμοιβαίας αποδοχής και αγάπης, στοιχείων που συμπίπτουν με τη χαρά της κοινωνίας, αλλά και της ετοιμότητας να σηκώνουμε ο ένας τα βάρη του άλλου.

Να συγχωρούμε αλλά πώς; Από πού ξεκινά η συγνώμη; Θα ήταν τόσο εύκολο, πραγματικά θαυμάσιο, αν η συγνώμη μπορούσε να αρχίσει με μια τέτοια αλλαγή της καρδίας, ώστε εκείνοι που μας είναι απεχθείς να γίνουν αγαπητοί, αυτά που μας πόνεσαν να ξεχαστούν και να μπορούμε να αρχίζουμε απ’ την αρχή σαν τίποτε να μην έχει γίνει.

Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί να γίνει! Τον πόνο του παρελθόντος τον νιώθουμε, δεν ξεχνιέται, δεν μπορούμε απλώς να ξαναρχίσουμε σαν να μην υπήρξε τίποτε προηγουμένως. Αλλά το νόημα της συγνώμης δεν είναι αυτό. Συγνώμη δεν σημαίνει λήθη∙ η λήθη δεν οδηγεί πουθενά. Αν ξεχάσουμε πως, για ποιο λόγο, κάτω από ποιες συνθήκες, λόγω ποιας αδυναμίας, σε ποιο σημείο έσφαλε, τότε τον αφήνουμε απροστάτευτο. Εκείνος που έκανε το λάθος πρέπει να προστατευθεί από ενδεχόμενη νέα πτώση. Αυτό που έκανε, οι λόγοι και οι συνθήκες της πτώσης του δεν θα πρέπει να ξεχαστούν, διότι από δω και πέρα έχει ανάγκη από τη δική μας στοχαστική, αγαπητική μέριμνα, ώστε να μη γλιστρήσει, να μην αμαρτήσει και πάλι.

Εδώ ακριβώς αρχίζει η συγνώμη: τη στιγμή κατά την οποία, αναγνωρίζοντας το εύθραυστο των άλλων, όπως αναγνωρίζω και το δικό μου, την ανάγκη τους για προστασία και βοήθεια, για ευσπλαχνία, είμαι προετοιμασμένος να φέρω μαζί τους το φορτίο της αδυναμίας τους, το ευάλωτο της αμαρτωλότητάς τους. Η συγνώμη αρχίζει τη στιγμή που αποφασίζω να ανέχομαι τους αδελφούς μου, χωρίς να περιμένω να αλλάξουν, να τους ανέχομαι όπως είναι, να κάνω ελαφρότερο το φορτίο τους, ώστε κάποτε η αλλαγή τους να καταστεί εφικτή.

Η προϋπόθεση πάντως της συγνώμης βρίσκεται μέσα μου: είναι η προθυμία μου να αναλάβω αυτόν τον σταυρό, αυτό το φορτίο, ώστε οι άλλοι να θεραπευθούν ή τουλάχιστον να προστατευθούν έναντι του κακού. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να το κάνει ο καθένας, δεν χρειάζεται παρά μια στιγμή κατανόησης, αποφασιστικότητας και καλής θέλησης.

Όλοι μας έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που δύσκολα ανεχόμαστε, που είναι αιτία ταλαιπωρίας, δυστυχίας και θυμού, μπορούμε να ακυρώσουμε αυτόν τον θυμό και να ξεπεράσουμε τη δυστυχία αν κάνουμε το καθήκον μας, το καθήκον της ζωής μας, το έργο μας, που είναι να κουβαλούμε μαζί τους το φορτίο, να είμαστε αυτοί που, πληγωμένοι και προσβεβλημένοι και αποδιωγμένοι, θα στραφούμε προς τον Κύριο και θα πούμε: «Κύριε, συγχώρησε, γιατί δεν μνησικακώ, θέλω να γίνω και να παραμείνω στερεός μ’ αυτόν τον άνθρωπο στην αδυναμία του και στην αμαρτωλότητά του. Δεν θα σταθώ κριτικά απέναντι του, κι αν εγώ δεν είμαι ικανός να το κάνω, κάνε το Εσύ για μένα: μη μου καταλογίσεις την κρίση, μη μου καταλογίσεις τη κατάκριση που με τραχύτητα πρόσφερα, μην υποστηρίξεις τον θυμό μου. Στάσου δίπλα μου σ’ αυτόν που έσφαλε, επειδή αυτός ή αυτή έχει ανάγκη βοηθείας, συγχωρήσεως και θεραπείας γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο».

 

Από το βιβλίο «Στο φώς της Κρίσης του Θεού»Μητροπολίτη του Σουρόζ Anthony Bloom

 

 

 

Ζώντας τη Θεία Λειτουργία.

 

Μόνο ζώντας τη Λειτουργία, όσο είναι δυνατό και προσιτό σε μας, με όλο το είναι μας, γινόμαστε βαθμηδόν ευαίσθητοι σε πολλά που περνούν απαρατήρητα από όσους δεν γνωρίζουν τον Χριστό και δεν Τον αγαπούν και δεν ζουν στο πνεύμα των εντολών Του… Ζω ήδη μέσα στο ράσο εξήντα επτά χρόνια, και κάθε φορά η Λειτουργία είναι για μένα κάτι νέο, μοναδικό! Είναι αδύνατον να την συνηθίσουμε! Και όταν βρίσκουμε ανάπαυση στη βαθιά καρδιά μας από την εγγύτητα του Θεού, τότε βεβαίως μας είναι ευκολότερο να υπηρετήσουμε τους ανθρώπους. Θα ήθελα λοιπόν και εσείς να μιλάτε με καρδιά γεμάτη από ευγνωμοσύνη προς τον Χριστό, για το ότι βρήκε τρόπο να ενωθεί μαζί μας.

Προσπαθήστε να ζείτε κάθε φορά πιο βαθιά αυτό που ζούσε ο Χριστός κατά το Μυστικό Δείπνο, όταν εγκαθίδρυσε το μεγάλο αυτό μυστήριο που είναι η θεία Ευχαριστία. Τότε η λειτουργία θα αποβεί σωτήρια όχι μόνο για σας, αλλά και για όσους συμμετέχουν σ’ αυτή. Δεν ανήκει μόνο στους ιερείς να ζουν στην καρδιά τους τα παθήματα του Χριστού για τον κόσμο… Καθετί που υπάρχει, υπάρχει γιατί ο Θεός το σκέπτεται. Ο Θεός σκέπτεται τον κόσμο και ο κόσμος υπάρχει. Αν ζητείτε το θέλημα του Θεού με απλότητα και ταπείνωση, ο Θεός μπορεί να μεταβάλει οποιαδήποτε κατάσταση ακόμη και την πιο αρνητική. Το παν εξαρτάται από τη σχέση μας με τον Θεό. Αν έχουμε εμπιστοσύνη στην πρόνοιά Του…

Τέτοιος οφείλει να είναι ο χριστιανός. Ένα «καλώδιο υψηλής τάσεως», πάνω στο οποίο μπορεί να καθίσει ένα πουλάκι χωρίς να πάθει την παραμικρή ζημία, αλλά μέσα από το οποίο περνά ενέργεια ικανή να κάνει ολόκληρο τον κόσμο να εκραγεί. Ιδού με ποιόν τρόπο εγγίζουμε την αιώνια Βασιλεία του Χριστού.

Πώς μπορούμε να γνωρίσουμε τον Θεό «καθώς εστί»; Ο Χριστός μας δείχνει την οδό παροτρύνοντάς μας να παραμένουμε στην αγιότητα για να μη βλάπτουμε τον πλησίον, να προτιμούμε τους άλλους από τον εαυτό μας, να μην επιδιώκουμε να τους εξουσιάζουμε. Οφείλουμε να πεθάνουμε για τον εαυτό μας, για να ζήσουν οι άλλοι.

Για ν’ αλλάξουμε τη ζωή μας, χρειάζεται άσκηση· χρειάζεται να μάθουμε να μεταθέτουμε το πνεύμα μας από τα κοινά και εμπαθή πράγματα προς τον Θεό… Η άσκησή μας, αθέατη στους άλλους, παραμένει με όλη της τη δύναμη μπροστά στα μάτια τού Θεού.

Πώς να περάσουμε μια μέρα χωρίς αμαρτία, δηλαδή αγία; Να το καθημερινό πρόβλημά μας. Πώς να μεταμορφώσουμε το είναι μας, το φρόνημα, τα αισθήματα, τις ίδιες τις φυσικές αντιδράσεις μας, ώστε να μην αμαρτήσουμε ενάντια στον Ουράνιο Πατέρα μας, στον Χριστό, στο Άγιο Πνεύμα, στην ανθρώπινη υπόσταση, στον αδελφό μας και σε κάθε πράγμα σ’ αυτή τη ζωή;

«Καταξίωσον, Κύριε, εν τη ημέρα ταύτη αναμαρτήτους φυλαχθήναι υμάς». Πολλές φορές επανέλαβα αυτή την προσευχή της Εκκλησίας. Η επί γης αναμάρτητη ζωή μας ανοίγει τις πύλες του Ουρανού. Δεν είναι ο πλούτος των γνώσεων που σώζει τον άνθρωπο. Είναι η αναμάρτητη ζωή που μας προετοιμάζει για τη ζωή με τον Θεό στον μέλλοντα αιώνα. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος μας διδάσκει τις αιώνιες αλήθειες κατά το μέτρο που ζούμε σύμφωνα με τις εντολές: «Αγαπήσεις τον Θεό σου, τον Δημιουργό σου, με όλο το είναι σου και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Ναι, κρατείτε πάντοτε αυτές τις εντολές.

Όταν αρχίζει κανείς να προσεύχεται, η ίδια η προσευχή θα του λύνει τις απορίες του.

«Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού, ελέησον ημάς». Όταν λέμε την προσευχή αυτή, συνάπτουμε με τον Χριστό μια προσωπική σχέση, που ξεπερνά τη λογική. Η ζωή του Χριστού εισχωρεί σιγά-σιγά μέσα μας. Μείνετε στην προσευχή, μείνετε στον αγώνα, να περάσετε τη μέρα σας χωρίς αμαρτία. Όλα τα υπόλοιπα θα δοθούν από τον Ίδιο τον Θεό.

Μεταβάλλετε ό,τι οφείλετε να κάνετε σε προσευχή.

Για να φυλάξουμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, οφείλουμε ν’ απέχουμε από κάθε λογισμό που δεν αρέσει στον Θεό, μας λέει ο Γέροντας Σιλουανός. Ιδού το έργο μας. Ιδού η πνευματική μας καλλιέργεια. Εφόσον πρόκειται για την αιώνια σωτηρία, αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αρχίζουμε και ξαναρχίζουμε χωρίς τέλος.

Μηχανευθείτε τρόπους να είστε με τον Θεό!

 

Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Οψώμεθα τον Θεόν καθώς εστί, Η’ ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ