Άγιος Πορφύριος: Ο Ίδιος ο Κύριος θα μας διδάξει την προσευχή.

 

Ο άνθρωπος ζητάει στον ουρανό τη χαρά και την ευτυχία. Ζητάει το αιώνιο μακριά απ’ όλους κι απ’ όλα, ζητάει να βρει τη χαρά στον Θεό. Ο Θεός είναι μυστήριο. Είναι σιωπή, είναι άπειρος, είναι το πάν. Την τάση της ψυχής για τον ουρανό την έχει όλος ο κόσμος, όλοι ζητάνε κάτι το ουράνιο. Σ’ Αυτόν στρέφονται όλα τα όντα, έστω και ασυνειδήτως.

Σ’ Αυτόν να στρέφετε διαρκώς το νου σας. Αγαπήστε την προσευχή, την κουβέντα με τον Κύριο. Το παν είναι η αγάπη, ο έρωτας με τον Κύριο, τον Νυμφίο Χριστό. Γίνετε άξιοι της αγάπης του Χριστού. Για να μη ζείτε στο σκοτάδι, γυρίστε το διακόπτη της προσευχής, ώστε να έλθει το Θείο φως στην ψυχή σας. Στο βάθος του είναι σας θα φανεί ο Χριστός. Εκεί, στο βάθος, είναι η Βασιλεία του Θεού. «Ἡ Βασιλεία τού Θεού εντός ημών εστίν».

Η προσευχή είναι συνομιλία με τον ίδιο τον Θεό, που είναι ο Πλάστης, ο Δημιουργός του σύμπαντος. Εκείνος δεν αρνείται ποτέ να συνομιλεί μαζί μας, όποτε θέλομε και όσες φορές θέλομε, αρκεί να Του το ζητήσομε. Δεν θα μας πει ποτέ «όχι». Αντίθετα, είναι πάντα πρόθυμος να μας ακούσει με προσοχή και με αγάπη. Πόσο μεγάλη δωρεά είναι ότι μας έδωσε ο Θεός το δικαίωμα να Του μιλάμε κάθε ώρα και στιγμή και σε οποιαδήποτε θέση κι αν βρισκόμαστε! Αυτή είναι η μεγαλύτερη τιμή που έχομε.

Η προσευχή γίνεται μόνο με το Άγιο Πνεύμα. Αυτό διδάσκει την ψυχή πώς να προσεύχεται. «Το γάρ τί προσευξόμεθα, καθ᾿ ό δει ουκ οἴδαμεν, ἀλλ᾿ αυτό το πνεύμα υπερεντυγχάνει υπὲρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις». Εμείς δεν χρειάζεται να κάνομε καμία προσπάθεια. Ν’ απευθυνόμαστε στον Θεός με ύφος ταπεινού δούλου, με φωνή παρακλητική και ικετευτική. Τότε η προσευχή μας είναι ευάρεστη στον Θεό. Να στεκόμαστε με ευλάβεια ενώπιον του Εσταυρωμένου και να λέμε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με». Αυτό τα λέει όλα. Όταν κινηθεί για προσευχή ο νους του ανθρώπου, στο δευτερόλεπτο του δευτερολέπτου έρχεται η θεία χάρις. Τότε ο άνθρωπος γίνεται χαριτωμένος και βλέπει με άλλα μάτια τα πάντα. Το παν είναι ν’ αγαπήσομε τον Χριστό, την προσευχή, τη μελέτη. Παίρνομε ένα εκατομμύριο και το κόβουμε κομματάκια. Του ανθρώπου η προσπάθεια είναι το ένα εκατομμυριοστό.

Πριν απ’ την προσευχή η ψυχή πρέπει να προετοιμάζεται με προσευχή. Προσευχή για την προσευχή. Ακούστε τι εύχεται ο ιερέας μυστικά, την ώρα που διαβάζεται ο Απόστολος κατά την Θεία Λειτουργία:

Ἔλλαμψον ἐν ταῖς καρδίαις ημών, φιλάνθρωπε Δέσποτα, το της σης θεογνωσίας ακήρατον φως και τους της διανοίας ημών διάνοιξον οφθαλμούς εις την των ευαγγελικών σου κηρυγμάτων κατανόησιν. Ἔνθες ημίν τον των μακαρίων σου εντολών φόβον, ίνα τας σαρκικὰς επιθυμίας πάσας καταπατήσαντες πνευματικὴν πολιτείαν μετέλθωμεν, πάντα τα προς ευαρέστησιν την σην και φρονούντες καὶ πράττοντες. Σύ γάρ ει ο φωτισμός των ψυχών και των σωμάτων ημών, Χριστέ ο Θεός, και σοι την δόξαν αναπέμπομε, συν τω ανάρχῳ σου Πατρί και τω παναγίῳ και αγαθώ και ζωοποιώ σου Πνεύματι, νυν και αεί και εις τούς αιώνας των αιώνων».

Στην προσευχή μπαίνομε χωρίς να το καταλάβομε. Χρειάζεται να βρεθούμε και σε κατάλληλο κλίμα. Η αναστροφή με τον Χριστό, η συζήτηση, η μελέτη, η ψαλτική, το καντηλάκι, το θυμίαμα, γίνονται το κατάλληλο κλίμα, ώστε όλα να γίνουν απλά, «εν ἁπλότητι καρδίας». Διαβάζοντας τις ψαλμωδίες, τις ακολουθίες, με έρωτα, χωρίς να το καταλάβομε γινόμαστε άγιοι. Ευφραινόμαστε με τα θεία λόγια. Αυτή η ευφροσύνη, αυτή η χαρά είναι η δική μας προσπάθεια, για να μπούμε εύκολα στην ατμόσφαιρα της προσευχής, η προθέρμανση, όπως λέμε. Μπορούμε και να φέρνομε στο νου μας ωραίες εικόνες από τοπία που είδαμε. Αυτή η προσπάθεια είναι απαλή, αναίμακτη. Αλλά μην ξεχνάμε αυτό που είπε ο Κύριος: «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν».

Ο ίδιος ο Κύριος θα μας διδάξει την προσευχή. Δεν θα τη μάθομε μόνοι μας, ούτε άλλος κανείς θα μας τη μάθει. Μη λέμε, «έκανα τόσες μετάνοιες, εξασφάλισα τώρα την χάρι», αλλά να ζητάμε να λάμψει εντός μας το ακήρατον φως της θείας γνώσεως και να ανοίξει τα πνευματικά μας μάτια, για να κατανοήσουμε τα θεία Του λόγια. Με τον τρόπο αυτό, χωρίς να το καταλάβουμε, αγαπάμε τον Θεό χωρίς σφιξίματα, προσπάθεια κι αγώνα. Αυτά που είναι δύσκολα στους ανθρώπους, για τον Θεό είναι πολύ εύκολα. Τον Θεό θα Τον αγαπήσουμε ξαφνικά, όταν η χάρις θα μας επισκιάσει. Αν αγαπήσουμε πολύ τον Χριστό, η ευχή θα λέγεται μόνη της. Ο Χριστός θα είναι συνεχώς στο μυαλό μας και στην καρδιά μας.

Για να μένομε, όμως, σ’ αυτή την κατάσταση και να μην τη χάνομε, θέλει έρωτα θείο, θέλει θεία φλογερή αγάπη στον Χριστό. Ο έρως απευθύνεται σε ένα ον ανώτερο. Ο εραστής, ο Θεός, ποθεί τον ερώμενο και ο ερώμενος θέλει να φθάσει τον εραστή. Ο εραστής αγαπάει τον ερώμενο με μία θεία και τελεία αγάπη. Ο Θεός, που αγαπάει τον άνθρωπο, είναι ανιδιοτελής.

Η αγάπη προς τον Θεό είναι ανώτερη, όταν εκφράζεται ως ευγνωμοσύνη. Είναι ανάγκη ν’ αγαπάμε όχι ως καθήκον, αλλ’ όπως είναι ανάγκη να τρώμε. Πολλές φορές εμείς πλησιάζομε στον Θεό από ανάγκη ν’ ακουμπήσομε, επειδή δεν μας αναπαύουν όλα γύρω μας και νιώθομε ερημιά.

Άγιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης, Λόγοι περί προσευχής και μετανοίας, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά, 2015.