Τρίτη 8 Ιουλίου 2025

Άγιος Μιχαήλ Πακνανάς ή Μπακνανάς ο κηπουρός.

 

Ο Άγιος Μιχαήλ Πακνανάς ή Μπακνανάς, γεννήθηκε στην Αθήνα από ενάρετους γονείς περί το 1750 μ.Χ. και έζησε στη συνοικία της Βλασσαρούς, η οποία βρισκόταν κάτω από την Ακρόπολη, στο σημερινό χώρο της Αρχαίας Αγοράς. Λόγω της πενίας των γονέων του, έμεινε αγράμματος και έγινε κηπουρός.

Κάποια ημέρα ενώ επέστρεψε στην Αθήνα από κάποιο χωριό όπου είχε πάει για δουλειά, συνελήφθη από τους Τούρκους φύλακες και συκοφαντήθηκε ότι μετέφερε κρυφά μπαρούτι για τους επαναστάτες Έλληνες. Οδηγήθηκε στον κριτή όπου διαμαρτυρήθηκε για την αδικία εις βάρος του, αλλά καταδικάστηκε εις θάνατον εκτός και εάν εδέχετο να αρνηθεί την πίστη του και να ασπασθεί το Μωαμεθανισμό, οπότε και θα έσωζε τη ζωή τουΌμως ο ευσεβής και έντιμος εκείνος Αθηναίος, απαντούσε σε ύφος αγέρωχο στις συνεχιζόμενες απειλές των Τούρκων με την χαρακτηριστική φράση, «Δεν τουρκεύω».

Καταδικάσθηκε σε θάνατο και οδηγήθηκε στον τόπο της εκτέλεσης χαίρων και ευχαριστών τον Κύριο που τον αξίωσε της τιμής του μαρτυρίου. Στην αρχή ο δήμιος χτύπησε τον Άγιο με αντεστραμμένο ξίφος στο λαιμό για να τον εκφοβίσει, προσδοκώντας την μεταστροφή του. Όμως ο γενναίος μάρτυρας τον παρότρυνε με θάρρος λέγοντας «Χτύπα για την πίστη». Και όταν ο δήμιος έβαλε το μαχαίρι του στον τράχηλο του Αγίου και τον πλήγωσε λίγο άκουσε από το στόμα του Αγίου την ίδια φράση «Χτύπα για την πίστη». Τελικά ο δήμιος απέτεμε τη σεπτή κεφαλή του το 1771 μ.Χ., χαρίζοντάς του το αμαράντινο στεφάνι του μαρτυρίου και πλουτίζοντας την Εκκλησία των Αθηνών με ένα καλλίνικο μάρτυρα.

Ο αποκεφαλισμός του Αγίου Μιχαήλ έλαβε χώρα επί των μαρμάρων της βορειοανατολικής πλευράς του αρχαίου ναού του Ολυμπίου Διός. Ενδεικτικό είναι ότι μέχρι σήμερα σε έναν από τους στύλους του αρχαίου ειδωλολατρικού ναού σώζεται εγχάρακτη επιγραφή που μαρτυρεί και επιβεβαιώνει το μαρτύριο του Αγίου που συντελέστηκε στον χώρο αυτόν, και αναφέρει: «1771 Ιουλίου 9, απεκεφαλίσθη ο Πακνανάς Μιχάλης …».

Από το 2010 και εντεύθεν έχει καθιερωθεί να τελείται υπαίθρια Θεία Λειτουργία, ανήμερα της εορτής του Αγίου, στον τόπο του ενδόξου μαρτυρίου του. Η πρωτοβουλία ανήκει στον προϊστάμενο του παρακείμενου ναού της αγίας Φωτεινής Ιλισού π. Μάξιμο Κάππα. Την παραμονή της εορτής του Αγίου και ανήμερα είναι δωρεάν η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο των στύλων του Ολυμπίου Διός για τους πιστούς, προκειμένου να συμμετάσχουν στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία προς τιμήν του Αγίου.

Ο ενταφιασμός του Αγίου πραγματοποιήθηκε στον πέριξ του αρχαίου ναού χώρο, σε σημείο άγνωστο σήμερα. Στην Αθήνα δεν υπάρχει ναός αφιερωμένος στον Άγιο Μιχαήλ τον Κηπουρό, ωστόσο ο Άγιος τιμάται ιδιαιτέρως σε δύο Ναούς της πρωτεύουσας: Στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Κυρίου Νέου Κόσμου (Λαγουμιτζή και Ντελακρουά), καθ’ ότι στην περιοχή αυτή βρίσκονταν οι κήποι του Αγίου και στον Ιερό Ναό Αγίου Φιλίππου Μοναστηρακίου (Ηφαίστου 41), όπου ήταν η ενορία του Αγίου Μιχαήλ.

Σύμφωνα με το άρθρο 50 της αποφάσεως 430/295/9.2.2016/2016 (ΦΕΚ Β’ 527/2016), ο Άγιος Μιχαήλ Μπακνανάς είναι ο Προστάτης Άγιος του Ιδρύματος Νεότητος και Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, στη σφραγίδα του οποίου φέρεται η εικόνα του αγίου Νεομάρτυρος. Προσκυνητάρι αφιερωμένο στον Άγιο υπάρχει και στον χώρο των παιδικών κατασκηνώσεων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, στον Αυλώνα Αττικής. Το 2003, ο Άγιος Μιχαήλ Πακνανάς ανακηρύχθηκε προστάτης άγιος των διαιτολόγων και διατροφολόγων

Προς τιμήν του, ένας από τους κεντρικότερους δρόμος, στη συνοικία Νέος Κόσμος της Αθήνας, φέρει το όνομά του (Οδός Μπακνανά) καθώς και η παρακείμενη στάση του τραμ.

 Να σημειώσουμε, τέλος, πως ορισμένοι συναξαριστές, όπως ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, τοποθετούν το μαρτύριο του Αγίου στο έτος 1770, αντί του 1771 μ.Χ.


Σάββατο 5 Ιουλίου 2025

Κυριακή τετάρτη εκ του κατά Ματθαίον.


«εγώ ελθών θεραπεύσω αυτόν».
Άμεση απάντηση στο αίτημα του πατέρα. Άμεση απάντηση στην παράκληση του εκατόνταρχου, εκείνου που αν και εκτός Ισραήλ, αναγνώρισε τον Ιατρό. Αναγνώρισε τον Θεό. Και αυτό γίνεται φανερό στην έκφραση:
«ούκ ειμί ικανός ίνα μου υπό την στέγην εισέλθεις».
Ένας άνθρωπος εξουσίας, αντιμετωπίζει τον Κύριο με τέτοια ταπείνωση. Δεν τον θεωρεί θεραπευτή, ξεχνά εντελώς την εθνικότητα του Ιησού, και την δικιά του. Και ταπεινώνει εαυτόν. Είναι πολύ σημαντική αυτή η λεπτομέρεια αγαπητοί μου αδελφοί.
Ο άνθρωπος ο κάθε άνθρωπος διαμορφώνει μια προσωπικότητα και μέσα από την θέση και τον ρόλο του στην κοινωνία. Έτσι γίνεται εκατόνταρχος κάποιος, έχοντας ανθρώπους υπό την εκούσια του, στους οποίους λέγει «πορεύθητε και πορεύεται, έρχου και έρχεται». Και στους δούλους «ποίησον τούτο και ποιεί». Αλλά ο σημερινός εκατόνταρχος λέγει ότι
«και γαρ εγώ άνθρωπος ειμί υπό εξουσίαν.»
Και απέναντι στον Χριστό ταπεινώνεται τόσο που να τον θαυμάσει ο Κύριος και να πει ότι δεν ξαναβρήκε τέτοια πίστη στον Ισραήλ. Τέτοια πίστη τόσο ελεύθερη από τα δεσμά του ρόλου. Τέτοια αυτογνωσία.
«ουκ είμι ικανός ίνα υπό την στέγην μου εισέλθεις. Αλλά μόνον ειπέ λόγω, και ιαθήσεται ο παίς μου ».
Η υψηλή θέση του εκατόνταρχου δεν επηρεάζει την ψυχή του. Τον αφήνει ικανό να προσευχηθεί και να παρακαλέσει. Και του ανοίγει τον δρόμο προς την σωτηρία
«ύπαγε, και ως επίστευσας γενηθήτω σοι».
Είμαστε άνθρωποι υπό εξουσία αδελφοί μου. Κάποτε «εκατόνταρχοι», κάποτε δούλοι.
Όλη μας η ελευθερία είναι η δυνατότητα σχέσης με τον Θεό.
Με εκείνον που ο Λόγος Του αρκεί να θεραπεύει παραλυτικούς, όλους τους δεινώς βασανιζόμενους. Χωρίς καν να εισέλθει στον οίκο μας. Αν η δικιά μας η πίστη και η ταπείνωση ανοίξει τον δρόμο, τότε η εξουσία που κατέχουμε ή μας κατέχει νικιέται, και η παραλυσία δίνει την θέση της στην ίαση. Τότε ακούμε το
«ύπαγε, και ως επίστευσας, γενηθήτω σοι».
Ανατρέπονται τα πάντα αν εμείς ανατρέψουμε τα πάντα. Αν ξεπεράσουμε τα δεσμά τις αλυσίδες που μας δένουν και μας σκληραίνουν.
Και αν δεν είμαστε όντως ικανοί ίνα υπό την στέγην μας εισέλθει ο Υιός του Θεού, ο Λόγος Του αρκεί. Δεν αλλάζουμε εμείς ούτε κι ο οίκος μας αλλάζει. Η στάση μας αλλάζει. Η στάση μας απέναντι στον Θεό. Όχι σαν εξουσιάζοντες ή εξουσιαζόμενοι αλλά σαν ελεύθεροι άνθρωποι.
Ελεύθεροι μόνον με την δύναμη της πίστης. Που καταργεί τα πάντα. Και οίκους και παράλυση και αξιώματα. Και γίνονται όλα κατά την Πίστη. Στο βαθμό της πίστης. Δηλαδή, όπως πιστεύεις έτσι θα γίνει.
Όχι όπως είσαι, αλλά όπως πιστεύεις.
Οι υιοί της βασιλείας «εκβληθήσονται εις το σκότος το εξώτερο». Και άλλοι  «εξ ανατολών και δυσμών ήξουσι και ανακληθήσονται μετά Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ εν τη βασιλεία των ουρανών». Έτσι, για άλλη μία φορά ο Ιησούς, μας προτρέπει να δούμε πέρα από τα δεσμά της καθημερινότητας. Να ανοίξουμε τα μάτια και να ζητήσουμε την ίαση μας από την παράλυση που μας κρατά κατάκοιτους μέσα σε οίκους που δεν δύναται να εισέλθει το Φως, «δεινώς βασανιζόμενοι άνθρωποι όντες υπό εξουσία. Η νομίζοντας ότι εξουσιάζουμε.
Mας δείχνει ένα δρόμο αληθινής σχέσης μαζί Του. Για να αποφύγουμε το «σκότος το εξώτερο», εκείνη την απόλυτη μοναξιά την απομόνωση της οίησης της υπερηφάνειας και της αλαζονείας. Τον εγκλεισμό μέσα στην παράλυση, στην δουλεία.
Στον κλαυθμό και στον βρυγμό των οδόντων, στην απόλυτη αποτυχία μας στην απομάκρυνση από τον Θεό.
αντιπαρατίθεται το «ως επίστευσας γενηθήτω σοι»
Με αυτό το αναστάσιμο μήνυμα ας γυρίσουμε στα σπίτια μας αγαπητοί μου αδελφοί. Με αυτό το μήνυμα ας πολεμήσουμε το σκότος της καρδιάς μας. Με την ταπείνωση του εκατόνταρχου ας νικήσουμε την απομόνωση της σκληροκαρδίας μας.
Ας αποφύγουμε τον κλαυθμό και το βρυγμό τον οδόντων της απελπισίας εκείνων που ενώ γνωρίζουν για την Βασιλεία των Ουρανών δεν έχουν πίστη.
Ενώ είμαστε τέκνα Ισραήλ δεν επιτρέπουμε στον Λόγο να θεραπεύσει, εμάς ή τα παιδιά μας ή αυτούς που περιμένουν, κατάκοιτοι, από εμάς.