Βίος του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου

 Ο Άγιος Διονύσιος καταγόταν από την πόλη των Αθηνών. Έζησε και μαρτύρησε τα χρόνια που αυτοκράτορας ήταν ο Δομετιανός. Διακρίθηκε για τη φιλοσοφική του κατάρτιση κα τη βαθιά του καλλιέργεια.

Αρχικά ήταν ειδωλολάτρης και μέλος της Βουλής του Αρείου Πάγου. Σε νεαρή ηλικία βρέθηκε στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, κοντά στο σημερινό Κάιρο, ακριβώς την εποχή της Σταυρώσεως του Κυρίου. Την Μεγάλη εκείνη Παρασκευή την ώρα της σταυρώσεως του Χριστού αν και μεσημέρι, σκοτίστηκε ο ήλιος, όπως αναφέρει το ιερό Ευαγγέλιο «Ἀπὸ δὲ ἕκτης ὥρας σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γὴν ἕως ὥρας ἐνάτης». Ο Αγιος Διονύσιος συγκλονίστηκε από το παράδοξο αυτό φαινόμενο και αναφώνησε: «Ή Θεός πάσχει ή το πάν απόλλυται» («Ή ο Θεός υποφέρει ή χάνεται το παν»). Σημείωσε δε με επιμέλεια την ημέρα και ώρα του υπερφυσικού αυτού γεγονότος του σκοτισμού του Ηλίου.

Όταν επέστρεψε στην Αθήνα άκουσε το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο να μιλά για εκείνο το υπερφυσικό σκοτάδι κατά την Σταύρωση του Κυρίου διαλύοντας κάθε αμφιβολία για την εγκυρότητα της νέας του πίστης. Βαπτίσθηκε, με την οικογένειά του κατά το έτος 52 μ.Χ. Το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου άγγιξε την παιδευμένη και ευαίσθητη ψυχή του. Η αποδοχή του Διονυσίου στον Χριστό αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων ως εξής, «τινὲς δὲ ἄνδρες κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν, ἐν οἷς καὶ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόματι Δάμαρις καὶ ἕτεροι σὺν αὐτοῖς». Αργότερα διαδέχθηκε στον επισκοπικό θρόνο των Αθηνών τον ευσεβή Ιερόθεο. Επιβραβεύθηκε από το θεό για τη χριστιανική του δράση με το χάρισμα να επιτελεί θαύματα.

Περιόδευσε σε πολλά μέρη της Δύσης, όπου κήρυξε τον ευαγγελικό λόγο και ερμήνευσε τις ιερές γραφές. Κατά μία παράδοση, όταν έφθασε στο Παρίσι συνελήφθη και αργότερα αποκεφαλίσθηκε. Μαζί του μαρτύρησαν και δύο μαθητές του, ο Αγιος Ρουστικός και ο Αγιος Ελευθέριος. Ο ηγεμόνας της περιοχής έδωσε εντολή να μη θάψει κανείς τα άγια λείψανα των μαρτύρων, όμως κάποιοι χριστιανοί τα φύλαξαν και όταν δεν υπήρχε πλέον φόβος τα ενταφίασαν με τιμές.

Η παράδοση λέγει ότι μετά τον αποκεφαλισμό του Αγίου συνέβη το έξης παράδοξο μέγιστο και πανθαύμαστο γεγονός. Ο Άγιος πήρε με τα ίδια του τα χέρια την αγία του κεφαλή και, κρατώντάς την, περπάτησε περίπου δύο μίλια, αφήνοντας κατάπληκτους όλους εκείνους που έβλεπαν το μέγιστο αυτό θαύμα. Και την αγία κεφαλή του δεν την άφησε από τα χέρια του, παρά όταν συνάντησε μία γυναίκα, ονόματι Κατούλα, και αφού στάθηκε κατά θεία Πρόνοια, την εναπόθεσε στις πα­λάμες της ως έναν πολύτιμο θησαυρό.

Κατά μια άλλη παράδοση ο Άγιος Διονύσιος βρέθηκε και στους Αγίους Τόπους προκειμένου να γνωρίσει την Παναγία μας. Στα Ιεροσόλυμα ξαναβρέθηκε, όταν εκοιμήθη η Θεοτόκος και εξεδήμησε προς τον Υιόν και τον Θεόν της. Η παράδοση  αναφέρει , «Τότε ηρπάγη και αυτός όπως οι Απόστολοι και άλλοι Ιεράρχαι, εν νεφέλαις και αιθερίως μετέβη και παρέστη εις την κηδείαν της Παναγίας». Μάλιστα σε αρκετές εικόνες της Κοιμήσεως της Θεοτόκου εικονίζεται μαζί με τους Αποστόλους και ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης στον οποίο αποδίδεται η φράση πως «το παρουσιαστικό της, τα χαρακτηριστικά της, η όλη εμφάνιση της μαρτυρούν, ότι είναι πράγματι Μητέρα Θεού».

Ο Άγιος Διονύσιος υπήρξε συγγραφέας πλήθους θεολογικών συγγραμμάτων, από τα όποια παραθέτουμε σε μετάφραση ορισμένα λόγια του, σχετικά με την Αγιότητα, τη Βασιλεία και την Κυριότητα του Θεού: «Αγιότητα, λοιπόν, είναι κατά τη γνώμη μας η καθαρότητα η ασημάδευτη από οποιοδήποτε μίασμα, η πλήρης και ολότελα άσπιλη. Βασιλεία είναι η τακτοποίηση κάθε ορίου, κάθε τάξης, κανονισμού, κατάστασης . Κυριότητα δεν είναι μόνο η υπεροχή πάνω στους χειρότερους, άλλο και η συνολική των καλών και αγαθών και πλήρης ολοκτησία, καθώς και η αληθινή και αμετάβλητη βεβαιότητα. Γι΄ αυτό και η κυριότητα ετυμολογείται από το "κύρος" και το "κύριο" και το "κυρίευαν". Θεότητα είναι η πρόνοια που θεάται τα πάντα και με τέλεια αγαθότητα "περιθέει" (περιέχει) και συνέχει τα πάντα, τα γεμίζει με τον εαυτό της και υπερέχει από όλα όσα απολαμβάνουν τα δώρα της πρόνοιας της».

Οι Άγιοι μάρτυρες, όπως ο Άγιος Διονύσιος  έδωσαν και το αίμα τους ακόμα και πήραν Πνεύμα Θεού, πήραν το στεφάνι της Ουράνιας Δόξης Του. Έγιναν καλλίνικοι στεφανηφόροι αθλητές της ουράνιας Βασιλείας του Κυρίου.

Ακόμα και στους δύσκολους τούτους καιρούς, η Χάρις του Κυρίου μας, μας δίνει Αγίους ακόμα και θα εξακολουθήσει να δίνει μέχρι της συντέλειας των αιώνων, προς Δόξα του εν Τριάδει Θεού, για παρηγοριά και παραμυθία δικιά μας. Είναι όλοι  εκείνοι οι αδελφοί μας Ορθόδοξοι Χριστιανοί, Λαϊκοί και κληρικοί, άνδρες γυναίκες και παιδάκια στη Μέση Ανατολή που μαρτυρούν και χύνουν το αίμα τους για την Χάρη του Κυρίου μας, ομολογώντας Τον ως τον Μόνο και Πραγματικό Τριαδικό Θεό, από τα βάρβαρα χέρια μουσουλμάνων. 

Όμως  ότι κι αν μας κάνουν, η Εκκλησία μας, το Σώμα του Κυρίου, το πλήρωμα του Παναγίου Πνεύματος, θα μείνει όρθια και ζωντανή, κραταιά  και αταλάντευτη, ακλόνητος κυματοθραύστης στις επιθέσεις του πονηρού και των σύγχρονων διωκτών της. Το δέντρο της Ορθοδοξίας όπως παλιά έτσι και σήμερα θα συνεχίζει να κραταιώνεται με το αίμα των μαρτύρων της.

Ας έχουμε στην προσευχή μας, όλους αυτούς τους αδελφούς μας που δοκιμάζονται εκεί, κι ας παρακαλούμε τον Ύψιστο και τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη να ενδυναμώνουν και  την δική μας Πίστη μας, καθόσον δεν ξέρουμε πότε ο Θεός θα επιτρέψει και την δική μας δοκιμασία.

Ταῖς πρεσβείαις του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς.

Ἀμήν.

Τι είναι η πίστη και ποιος τη χορηγεί

Όταν ομιλούμε περί της πίστεως, εννοούμε  βέβαια την ΠΙΣΤΗ στον ΕΝΑ και ΜΟΝΑΔΙΚΟ κατά την ΟΥΣΙΑ (ΦΥΣΗ) και ΤΡΙΑΔΙΚΟ  κατά τα ΠΡΟΣΩΠΑ (ΥΠΟΣΤΑΣΕΙΣ) ΑΛΗΘΙΝΟ ΘΕΟ, όπως ακριβώς μας Τον φανέρωσε ο ίδιος ο ενανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού, ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός και την διασώζει η Μία Αγία Καθολική και Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία μας.

Ο Απόστολος Παύλος μας δίνει τον ορισμό της πίστεως : «Έστι, δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων» (εβρ.ια΄,1) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Είναι η πίστις,  η ακλόνητος και αδίστακτος πεποίθησις εις την πραγματικήν και βεβαίαν ύπαρξιν αγαθών, τα οποία ελπίζομεν, απόδειξις και βεβαιότης περί πραγμάτων, που δεν βλέπονται με τα μάτια του σώματος και τα οποία , εν τούτοις χάρις εις αυτήν (την πίστιν) είναι σαν να τα βλέπομεν με τα μάτια μας και να τα πιάνομαι με τα χέρια μας (Ιω. Κολιτσάρα, μετ.Κ. Διαθήκης)

Η πίστη δεν είναι ούτε δημιούργημα, ούτε κατάκτηση του ανθρώπου.

Παρέχεται εξ ολοκλήρου από τον Θεό στον άνθρωπο. Είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Ο Απόστολος Παύλος στην προς Γαλάτας επιστολή του παραθέτει τις Δωρεές του Αγίου Πνεύματος: «Ο δε καρπός του Πνεύματος εστίν αγάπη, χαρά ειρήνη, μακροθυμία  χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια» (Γαλ. ε΄, 22-23) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Είναι λοιπόν ο καρπός του Πνεύματος, αγάπη, χαρά, ειρήνη, ανοχή στις αδικίες, ευεργετική διάθεση προς τους συνανθρώπους μας, καλή προαίρεση, πίστη, πραότητα και εγκράτεια.

Ενώ στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του, στον αξεπέραστο ΥΜΝΟ της ΑΓΑΠΗΣ, τονίζει: «Νυνί δε μένει πίστις, ελπίς, αγάπη» (Α΄. Κορ.ιγ΄, 13) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Τώρα (στην παρούσα ζωή) τρία πράγματα συνοψίζουν το περιεχόμενο της Χριστιανικής αλήθειας, η πίστη, η ελπίδα και αγάπη.

Συνδέοντας έτσι άμεσα την πίστη με την αγάπη προς το Πρόσωπο του Χριστού και την ελπίδα (βεβαιότητα) για τη σωτηρία μας.

Η πίστη λοιπόν είναι ΕΝΑ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ: «Τη γαρ χάριτι έστε σεσωσμένοι δια της πίστεως κ΄τούτο ουκ εξ υμών, Θεού το δώρον» (Εφεσ. β΄, 8) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Με τη Χάρη του Θεού, έχετε σωθεί δια μέσου της πίστης και αυτό δεν προέρχεται από σας (τους ανθρώπους), αλλά είναι δώρο του Θεού.

Για αυτό οι Άγιοι Απόστολοι (Μαθητές του Κυρίου) ζητούσαν: «πρόσθες ημίν πίστιν» (Λουκ. ιζ΄. 5) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Κύριε, σε παρακαλούμε, πρόσθεσε σε μας πίστη.

Η πίστη όμως δεν μπορεί να έρθει σε ψυχές που δεν είναι έτοιμες να την δεχθούν. Ο Απόστολος Παύλος δεν αξιώθηκε να λάβει το δώρο της πίστης, παρά μόνο όταν ο Θεός, έκρινε, πως είχε «ωριμάσει» η ψυχή του για να γνωρίσει το Χριστό και να Τον πιστεύσει. Αυτό έγινε, στο δρόμο προς τη Δαμασκό, όπου πήγαινε να διώξει τους Χριστιανούς που ευρίσκονταν στη πόλη (Πραξ. θ΄, 3-18 / κβ΄, 6-13 /κστ΄, 13-18). Έγινε έτσι «δοχείο της θείας Χάριτος», «σκεύος εκλογής», Απόστολος Χριστού, κήρυκας του Ευαγγελίου και Μάρτυρας της πίστεως.

Η πίστη προϋποθέτει λοιπόν την καλή προαίρεση,  την ελεύθερη δηλαδή επιθυμία του ανθρώπου να πιστεύσει στον Κύριο. Αυτό το «λίγο» είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να δεχθεί ο άνθρωπος την αύξηση και ολοκλήρωση της πίστεως εντός του.

 Στο σημείο αυτό αξίζει να θυμηθούμε ένα περιστατικό της επίγειας ζωής του Κυρίου μας, ο Οποίος ευρισκόμενος στη Ναζαρέτ «ουκ ηδύνατο εκεί, ουδεμίαν δύναμιν ποιήσαι, ει μη ολίγοις αρρώστοις επιθείς τας χείρας εθεράπευσε και εθαύμαζε δια την απιστίαν αυτών» (Μαρκ. στ΄, 5-6) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:Ο Κύριος, δεν ήτο δυνατόν να κάνει εκεί (στη Ναζαρέτ) κανένα θαύμα, εκτός που θεράπευσε λίγους αρρώστους αφού έβαλε τα Χέρια Του πάνω τους, γιατί εμποδίζονταν από την απιστία των ανθρώπων, πράγμα που έκανε τον Κύριο να απορεί και να εκπλήττεται (ως άνθρωπος βέβαια) για το μέγεθος της απιστίας των ανθρώπων.

Το θαύμα της πίστεως λοιπόν συμβαίνει μόνο σε εκείνον, που ολόψυχα ομολογεί: «πιστεύω Κύριε, βοήθει μου τη απιστία» (Μαρκ. θ΄, 24). ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Πιστεύω Κύριε, βοήθησέ με να απαλλαγώ από την ολιγοπιστία μου και ενδυνάμωσε την πίστη μου.

Η πίστη κάνει τον άνθρωπο να υπερνικά όλα τα εμπόδια, αφού δια της πίστεως παραμένει ενωμένος με το Πρόσωπο του Ιησού Χριστού, του Παντοδύναμου Θεού, όπως ακούμε από τον ίδιο τον Απόστολο Παύλο να μας τονίζει: «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός, ο δε νυν ζω εν σαρκί, εν πίστει ζω τη του υιού του Θεού» (Γαλ. β΄, 20) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Δεν ζω πια εγώ, ζει μέσα μου ο Χριστός, ο οποίος έχει κυριεύσει όλη την ύπαρξή μου, ώστε να μην ζω απλώς φυσικά, αλλά εξ’ αιτίας  της πίστεως μου στον Υιό του Θεού.

Εξάλλου, ο Κύριος μας, μας υποσχέθηκε με τους αδιάψευστους λόγους Του: «ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι» (Μαρκ. θ΄, 23) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Εάν μπορείς να πιστεύσεις, όλα, είναι δυνατά σε αυτόν που πιστεύει.

Και «ει έχετε πίστιν ως κόκκον σινάπεως, ελέγετε αν τη συκαμίνω ταύτη εκριζώθητι και φυτεύθητι εν τη θαλάσση και υπήκουσεν αν υμίν» ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Αν έχετε πίστη όσο ο σπόρος του σιναπιού, θα λέγατε στο δέντρο αυτό της μουριάς, ξεριζώσου και πήγαινε να φυτευτείς στη θάλασσα και θα σας υπακούσει.

Και «εάν έχητε πίστιν ως κόκκον σινάπεως, ερείτε τω όρει τούτω μετάβηθι εντεύθεν εκεί και μεταβήσεται και ουδέν αδυνατήσει υμίν» (Ματθ. ιζ΄, 20) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Αν έχετε πίστη τόσο μεγάλη όσο ο σπόρος του σιναπιού (βρούβας ή λαψάνας), μπορείτε να πείτε σε αυτό το όρος (βουνό) πήγαινε εκεί και τίποτα δεν θα είναι αδύνατο για σας.

Και ακόμη «εάν έχητε πίστιν και μη διακριθήτε, ου μόνον το της συκής ποιήσετε, αλλά καν τω όρει τούτω είπητε, άρθητι και βλήθητι εις την θάλασσαν, γενήσεται» (Ματθ. κα΄, 21) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Εάν έχετε πίστη και δεν αμφιβάλλετε (διστάζετε), όχι μόνο το θαύμα της ξηραχθείσης συκιάς (που είχε κάνει προηγουμένως ο Κύριος) θα μπορέσετε και εσείς να κάνετε, αλλά και σε αυτό το βουνό, θα μπορούσατε να πείτε, σήκω και πήγαινε να πέσεις στη θάλασσα και αυτό που είπατε θα γίνει.

Η πίστη λοιπόν η ορθόδοξη αληθινή πίστη στον Ιησού Χριστό, στο Παντοδύναμο Θεό κάνει τον άνθρωπο «υπεράνθρωπο» αφού με αυτήν (ή πιο σωστό με Αυτόν, το Κύριό μας δηλαδή) ο άνθρωπος και βουνά μπορεί μετακινήσει!

Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, διότι η « εν Χριστώ» ζωή μας ανακαινίζει τον άνθρωπο, τον κάνει ένα «προπτωτικό» άνθρωπο, που έχει εξουσία ακόμη και σε αυτά τα στοιχεία της φύσεως. Γίνεται δηλαδή ο πιστός Χριστιανός, ένας αληθινός «βασιλεύς» της φύσεως, σύμφωνα με την εντολή του Τριαδικού Θεού: «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ΄εικόνα ημετέρα και καθ΄ομοίωσιν και αρχέτωσαν των ιχθύων της θαλάσσης και των πετεινών του ουρανού και των κτηνών και πάσης της γης και πάντων των ερπετών επί της γης» (Γεν.α΄, 26) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο, σύμφωνα με την εικόνα μας (να ομοιάζει εξωτερικώς με μας, την εικόνα του Θεού, τον Κύριο Ημών Ιησούν Χριστόν) και να μπορεί να μας ομοιάσει και εσωτερικώς κατά τις αρετές μας (όσο βέβαια, αυτό είναι δυνατό να αποκτήσει ο άνθρωπος) και ας είναι αρχηγός (βασιλεύς και κύριος)των ψαριών που βρίσκονται στη θάλασσα και των πτηνών που πετούν στον ουρανό και των ζώων και όλου του φυσικού κόσμου της γης και όλων των ερπετών της γης.

Η πίστη όμως κάνει τον άνθρωπο κάτι ακόμη σπουδαιότερο από κύριο της κτήσεως, τον ΕΝΩΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ, τον κάνει «αδελφό και φίλο» του Ιησού Χριστού (Ιω.ιε΄, 14) και «συγκληρονόμο» της Βασιλείας των Ουρανών (Ρωμ.η΄, 17). Η πίστη μας λοιπόν μας εξασφαλίζει την σωτηρία μας.

Για αυτό η πίστη εκφράζεται και ως ΜΙΑ ΕΜΠΙΣΟΣΥΝΗ:

Α) Προς τον Τριαδικό Θεό, κυρίως δε ως προς το Πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, τον Οποίο ο πιστός Χριστιανός αποδέχεται ως ΠΡΟΣΩΠΟ ΑΠΟΛΥΤΟΥ ΚΥΡΟΥΣ

Και β) Προς την ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑ των λόγων (εντολών) του Θεού, όπως μας τις δίδαξε ο Κύριός μας, οι Απόστολοι και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας «πιστός ο λόγος και πάσης αποδοχής άξιος» (Α΄Τιμ. α΄,15) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ο λόγος του Θεού είναι αξιόπιστος και για αυτό αξίζει (πρέπει) να τον αποδεχτούν όλοι οι άνθρωποι.

Τέλος η πίστη είναι ΜΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗ εκ μέρους του Χριστιανού να τηρήσει τις εντολές του Θεού, πάντα και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, όπως ο ίδιος ο Κύριός μας, μας δίδαξε: «Εάν αγαπάτε με τας εντολάς τας εμάς τηρήσατε» (Ιω. ιδ΄, 15) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Αν με αγαπάτε τότε να τηρήσετε τις εντολές μου. Και «εάν τις αγαπά με, τον λόγον μου τηρήσει και ο πατήρ μου αγαπήσει αυτόν και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ’ αυτώ ποιήσομεν» (Ιω. ιδ΄,23) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Εάν κάποιος με αγαπά, θα τηρεί και τις εντολές μου και ο επουράνιος Πατήρ μου (και Πατήρ όλων των ανθρώπων) θα τον αγαπήσει και τότε θα έλθομε προς αυτό τον άνθρωπο (όλος ο Τριαδικός Θεός) και θα μετατρέψουμε την ύπαρξή του (το σώμα και το πνεύμα του) σε ένα ναό, μέσα στον οποίο θα κατοικούμε διαρκώς.

Έτσι ταυτίζεται η ΠΙΣΤΗ με την ΑΓΑΠΗ και μετατρέπεται ο γήινος χρόνος σε επουράνια αιωνιότητα, εκεί όπου υπάρχει η ζωντανή και ατελεύτητος αγαπητική σχέση του Θεού προς τον άνθρωπο, αλλά και του πιστού Ορθόδοξου Χριστιανού προς τον Πανάγαθο Θεό!

Γένοιτο!

Ι.Β.ΑΝ